Đau vùng thắt lưng: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Đau vùng thắt lưng (Lower back pain) là thuật ngữ để chỉ các triệu chứng đau khu trú tại vùng giữa khoảng xương sườn 12 và nếp lằn liên mông, một hoặc hai bên. Ðau cột sống thắt lưng là một bệnh lý thường gặp trong thực hành lâm sàng do rất nhiều nguyên nhân gây ra, ở mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề. Bệnh hay gặp ở lứa tuổi trung niên, người già nhưng hiện nay đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa do lối sống thiếu vận động.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau vùng thắt lưng

Đau thắt lưng do nguyên nhân cơ học:

Đau thắt lưng kiểu cơ học, có kèm hoặc không kèm theo đau thần kinh tọa. Đau có thể lan tỏa toàn bộ cột sống thắt lưng, ở vùng đai, lưng hoặc một bên. Hoặc đau lan về mào chậu hoặc xuống phía dưới xương vùng, hoặc về phía mông. Mức độ đau tùy trường hợp. Có thể biểu hiện bởi đau, cảm giác nặng hoặc bỏng rát,…

Các yếu tố ảnh hưởng: Đau tăng khi gắng sức, đứng lâu, khi gấp thân, khi ngồi, khi ngủ trên giường mềm; và ngược lại: Giảm đau khi bỏ gắng sức, nằm tư thế hợp lý, nằm giường cứng… đáp ứng tốt với thuốc chống viêm không steroid.

Thời điểm đau: Hầu như liên quan đến thay đổi thời tiết. Nếu ở phụ nữ, có thể liên quan đến thời kì trước hành kinh. Bệnh nhân đau vào buổi tối, khi đi ngủ. Một số trường hợp sau ngủ dậy hết hẳn đau, tuy nhiên có một số bệnh nhân chỉ đau ít và nhanh chóng hết đau sau một vài động tác vận động đơn giản.

Đau cấp tính nếu thời gian xuất hiện triệu chứng < 4 tuần, bán cấp (4 – 12 tuần), mạn tính (>12 tuần).

Đau thắt lưng do nguyên nhân do một bệnh toàn thể hay nội tạng:

Đau vùng thắt lưng “triệu chứng” là đau cột sống thắt lưng do một bệnh lý nào khác, hoặc của cột sống thắt lưng, hoặc của cơ quan lân cận. Thường đau kiểu viêm, có biểu hiện một số triệu chứng của bệnh là nguyên nhân gây đau (viêm, ung thư…).

Tuổi khởi phát triệu chứng dưới 20 hoặc trên 50 tuổi. Khởi phát đột ngột ở người không có đau cột sống thắt lưng cấp hay mạn trước đó.

Đau không ở vùng thấp của cột sống thắt lưng mà ở vùng cao, hoặc kèm theo đau vùng mông, cột sống phía trên, lan ra xương sườn… Đau không giảm mà tăng dần, không đỡ hoặc có các cơn đau khó chịu trên nền đau thường xuyên. Không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường. Thời gian đau > 6 tuần. Đau kiểu viêm: Đau thường xuyên, không tìm được tư thế giảm đau. Đau tồn tại ban đêm, thậm chí tăng về đêm, đôi khi chỉ đau nửa đêm về sáng, buộc bệnh nhân phải thức dậy vì đau.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh đau vùng thắt lưng

Đau thắt lưng có thể xảy ra bất chợt hoặc tiến triển âm ỉ theo thời gian. Gây ra sự khó chịu, cản trở việc đi lại, cử động hàng ngày. Thậm chí là những biến chứng nguy hiểm như teo cơ, bại liệt.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Xem thêm:

Bị đau thắt lưng bên trái là dấu hiệu của bệnh gì?

Đau thắt lưng bên phải là dấu hiệu bệnh gì?

Các nguyên nhân gây đau vùng thắt lưng được chia làm hai nhóm chính: Đau cột sống thắt lưng do nguyên nhân cơ học và đau cột sống thắt lưng do một bệnh toàn thân (đau cột sống thắt lưng triệu chứng):

Nguyên nhân cơ học:

Bao gồm các nguyên nhân tương ứng với các bệnh lý cơ giới, có thể ảnh hưởng tới cơ, đĩa đệm, các khớp liên mấu. Các nguyên nhân này chiếm tới 90 – 95% số nguyên nhân gây đau vùng thắt lưng cấp tính, diễn biến thường lành tính. Nhóm nguyên nhân cơ học gồm: Thoái hóa đốt sống (hư đốt sống); thoát vị đĩa đệm (hư đĩa đệm); trượt đốt sống; hẹp ống sống; các chứng gù vẹo cột sống.

Nguyên nhân do một bệnh toàn thể:

• Các bệnh do thấp: Viêm khớp phản ứng và các bệnh khác trong nhóm bệnh lý cột sống; viêm cột sống dính khớp; xơ xương lan tỏa tự phát.
• Nguyên nhân do nhiễm khuẩn: Viêm đĩa đệm cột sống do vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng. Viêm đĩa đệm cột sống do lao; áp xe cạnh cột sống; áp xe ngoài màng cứng; viêm khớp cùng chậu do vi khuẩn.
• Nội tiết: Loãng xương; nhuyễn xương; cường cận giáp trạng.
• U lành tính và U ác tính: U mạch; bệnh đa tủy xương; ung thư nguyên phát; di căn ung thư vào cột sống thắt lưng; u ngoài màng cứng; u não; u thần kinh nội tủy; u dạng xương.

Nguyên nhân từ nội tạng: Sinh dục (viêm u tuyến tiền liệt, viêm phần phụ); tiêu hóa (viêm tụy cấp, viêm loét dạ dày tá tràng, ung thư ruột, phình động mạch chủ); tiết niệu (sỏi thận, ứ nước ứ mủ bể thận, viêm quanh thận).

Nguyên nhân khác: Đau do stress, áp lực tâm lý. Cần loại trừ các bệnh thực thể gây đau thắt lưng trước khi chẩn đoán do nguyên nhân tâm lý.

Theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, đau thắt lưng thuộc chứng Yêu thống. Thắt lưng là phủ của thận nên đau thắt lưng có quan hệ mật thiết với tạng thận.

• Ngoại nhân:

Hàn thấp: Thường gặp ở những người làm việc, sinh hoạt ở nơi ẩm, lạnh lâu ngày hoặc bị cảm phải hàn thấp gây trở ngại kinh lạc, khí huyết trong đường kinh mạch vùng thắt lưng bị bế tắc.

Thấp nhiệt: Do bị cảm phải tà khí thấp nhiệt hoặc do hàn thấp lâu ngày không khỏi tà khí lưu lại kinh lạc uất lại hóa nhiệt mà gây ủng trệ kinh lạc.

• Bất nội ngoại nhân: Do chấn thương vùng lưng, sai tư thế làm cho khí trệ huyết ứ ảnh hưởng đến sự vận hành của khí huyết.
• Nội thương: Can chủ cân, thận chủ cốt tủy, do sức yếu, lao lực quá độ, người già yếu hoặc mắc bệnh lâu ngày làm thận tinh bị suy tổn, can huyết hư không nuôi dưỡng được kinh mạch mà sinh bệnh.