Bệnh lý thuyên tắc phổi (tắc động mạch phổi) là gì? Triệu chứng, cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Tắc động mạch phổi là gì?

Máu nghèo oxy được tim bơm đến phổi thông qua động mạch phổi để trao đổi oxy và sau đó mang máu giàu oxy trở về tim để nuôi cơ thể. Khi có sự xuất hiện của vật lạ, thường là cục máu đông tại động mạch phổi sẽ làm ngăn chặn dòng chảy bình thường từ tim lên phổi. Đây được gọi là bệnh lý thuyên tắc phổi (tắc động mạch phổi).

Mục đích điều trị thuyên tắc phổi là giữ cho cục máu đông không lớn hơn và ngăn ngừa hình thành cục máu đông mới. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý thuyên tắc phổi có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra và giảm nguy cơ tử vong cho bệnh nhân.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tắc động mạch phổi

Sự tắc nghẽn tại động mạch phổi có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như tổn thương phổi và làm giảm lượng oxy trong máu. Tuy nhiên các triệu chứng thuyên tắc phổi có thể rất khác nhau, tùy thuộc vào mức độ tắc nghẽn, kích thước của cục máu đông và tiền căn bệnh phổi hoặc bệnh tim của người bệnh.

Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Khó thở: Triệu chứng này thường xuất hiện đột ngột và nặng hơn khi bệnh nhân gắng sức.

• Đau ngực: Triệu chứng đau này khá giống với cơn đau do nhồi máu cơ tim với tính chất đau nhói, đau nhiều khi hít sâu và giảm khi thở ra. Cơn đau có thể tăng khi người bệnh cúi người, ho hoặc hắt hơi.

• Ho: Người bệnh có thể ho ra máu hoặc vệt máu.

• Các triệu chứng khác: Nhịp tim nhanh hoặc không đều, choáng váng, chóng mặt, vã mồ hôi, sốt, đau hoặc sưng phù cẳng chân, tím tái.

Biến chứng có thể gặp khi bị tắc động mạch phổi

Thuyên tắc phổi có thể đe dọa tính mạng. Khoảng một phần ba bệnh nhân bị thuyên tắc phổi không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ tử vong.

Trong một số trường hợp hiếm gặp, tắc các động mạch phổi nhỏ có thể xảy ra thường xuyên, tái phát và tiến triển theo thời gian dẫn đến tăng huyết áp động mạch phổi mạn tính.

Thuyên tắc phổi làm tăng huyết áp động mạch phổi khiến tim phải làm việc nhiều hơn để đẩy máu qua các mạch máu tắc nghẽn và cuối cùng gây suy tim.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Cần lưu ý các dấu hiệu gợi ý thuyên tắc phổi như: Đau ở ngực hoặc đau ở vùng lưng trên, khó thở, ho ra máu. Đây có thể là các triệu chứng của thuyên tắc phổi.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể có triệu chứng kèm theo khác như sưng, đau, đỏ ở một bên chân (thường là bắp chân). Đây là các triệu chứng gợi ý có tình trạng tắc nghẽn do cục máu đông ở tĩnh mạch chân (huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân).

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến tắc động mạch phổi

Thuyên tắc phổi xảy ra khi một vật lạ, thường là cục máu đông đi đến và tắc nghẽn tại các động mạch trong phổi. Những cục máu đông này thường có nguồn gốc từ các tĩnh mạch sâu của chân do tình trạng được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân. Những cục máu đông được hình thành ở chân sẽ di chuyển trở về tim bên phải và được bơm lên phổi gây tắc nghẽn tại phổi.

Đôi khi, các vật lạ khác có thể gây tắc nghẽn nhưng không phải là cục máu đông, chẳng hạn như:

• Thuyên tắc mỡ từ tủy xương do gãy xương lớn;

• Thuyên tắc do khối u;

• Thuyên tắc khí.