Đa thai là gì và các triệu chứng thường gặp

Mang thai là một hành trình kỳ diệu, nhưng khi mẹ mang nhiều hơn một em bé cùng lúc, hành trình đó càng trở nên đặc biệt. Đa thai là gì? Trong bài viết này, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu và những biến chứng khi mang đa thai để giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh.

Đa thai là gì?

Đa thai là tình trạng khi một phụ nữ mang từ hai thai nhi trở lên trong cùng một thai kỳ. Nguyên nhân dẫn đến đa thai có thể là do nhiều nang noãn (trứng) được giải phóng trong chu kỳ kinh nguyệt và mỗi trứng được thụ tinh với một tinh trùng khác nhau, tạo ra nhiều phôi và phát triển cùng lúc trong tử cung. Hiện tượng này gọi là đa thai khác noãn.

Trong trường hợp một trứng được thụ tinh và sau đó tách ra thành nhiều phôi giống hệt nhau, kết quả sẽ là những bé sinh ra giống nhau hoàn toàn, gọi là đa thai cùng noãn. Cặp song sinh giống hệt nhau ít phổ biến hơn so với sinh đôi khác noãn.

Nguyên nhân làm tăng nguy cơ mang đa thai

Nguyên nhân làm tăng nguy cơ đa thai là gì? Một số vấn đề dưới đây có thể khiến phụ nữ mang đa thai:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có mẹ hoặc chị/em gái từng mang đa thai, khả năng người phụ nữ đó cũng mang đa thai sẽ cao hơn đáng kể.
• Tuổi tác: Phụ nữ trên 35 tuổi có tỷ lệ mang đa thai cao hơn do sự thay đổi nội tiết tố làm tăng khả năng rụng nhiều trứng trong một chu kỳ.
• Tiền sử thai sản: Nếu một người phụ nữ đã từng mang đa thai trước đó, khả năng cao  sẽ tiếp tục mang đa thai trong những lần mang thai tiếp theo.
• Sử dụng thuốc kích thích rụng trứng: Một số loại thuốc kích thích rụng trứng, như Clomiphene citrate hay hormone kích thích nang trứng (FSH), thường được chỉ định cho phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc khó thụ thai. Tuy nhiên, các thuốc này có thể khiến nhiều trứng rụng cùng lúc, làm tăng nguy cơ mang đa thai nếu tất cả trứng được thụ tinh.
• Phương pháp hỗ trợ sinh sản: Các biện pháp hỗ trợ sinh sản như lọc rửa và bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) thường kết hợp với thuốc kích trứng, giúp giải phóng nhiều trứng trong một chu kỳ, từ đó làm tăng khả năng sinh đôi, sinh ba hoặc hơn. Ngoài ra, kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cũng góp phần làm tăng tỷ lệ đa thai khi nhiều phôi được cấy vào tử cung để tăng cơ hội thụ thai. 

Các triệu chứng thường gặp khi mang đa thai

Siêu âm là phương pháp duy nhất giúp xác định chính xác liệu mẹ có đang mang đa thai hay không. Tuy nhiên, ngoài siêu âm, mẹ có thể nhận biết dấu hiệu mang đa thai là gì thông qua một số triệu chứng sau:

• Ốm nghén nặng: Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ mang đa thai thường bị ốm nghén nghiêm trọng hơn so với thai đơn. Những triệu chứng như buồn nôn, chán ăn, chóng mặt,… thường xuất hiện sớm, thậm chí trước cả khi mẹ nhận ra mình có thai.
• Mức Beta-hCG tăng nhanh: Beta-hCG là hormone xuất hiện trong máu và nước tiểu của phụ nữ mang thai từ khoảng 10 ngày sau khi thụ thai. Với mẹ bầu mang thai đơn, nồng độ Beta-hCG tăng gấp đôi sau mỗi 2 - 3 ngày và tăng cao nhất vào tuần 8 - 11. Tuy nhiên, với thai phụ mang đa thai, mức Beta-hCG có xu hướng tăng nhanh hơn bình thường. Vì vậy, nếu que thử thai cho kết quả dương tính ngay cả khi mẹ chưa trễ kinh (với loại que thử thông thường), rất có thể đây là một thai kỳ đa thai.
• Mệt mỏi: Mang đa thai đồng nghĩa với việc cơ thể mẹ phải hoạt động nhiều hơn để nuôi dưỡng nhiều hơn một em bé, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, thậm chí kiệt sức. Ngoài ra, tim của mẹ cũng phải làm việc nhiều hơn, đập nhanh và mạnh hơn để bơm lượng máu lớn nuôi dưỡng các thai nhi.
• Kích thước tử cung lớn hơn bình thường: Trong các buổi khám thai, bác sĩ sẽ đo chiều cao tử cung (từ đỉnh xương mu đến đỉnh tử cung) để ước tính tuổi thai và sự phát triển của thai nhi. Ở những thai phụ mang đa thai, tử cung thường mở rộng và phát triển nhanh hơn so với thai đơn.
• Cân nặng tăng nhanh: Mẹ bầu mang đa thai thường tăng nhiều hơn từ 5 - 7kg so với mẹ bầu đơn thai. Nếu mang ba thai trở lên, mức tăng cân có thể dao động từ 8 - 12kg hoặc hơn.

Biến chứng thường gặp nhất của đa thai

Những chị em phụ nữ chuẩn bị mang thai thường lo lắng không biết biến chứng của tình trạng đa thai là gì. Thực tế, mẹ bầu mang thai có nguy cơ sinh non cao. Hơn một nửa số ca song thai phải sinh trước 37 tuần, trong khi hầu hết các trường hợp mang thai ba trở lên đều không thể kéo dài đủ tháng.

Trẻ sinh non có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề sức khỏe cả trước mắt và lâu dài, bao gồm:

• Rối loạn hô hấp do phổi chưa phát triển hoàn thiện.
• Hệ tiêu hóa hoạt động kém ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
• Khả năng điều hòa thân nhiệt kém, dễ bị hạ thân nhiệt.

Ngoài ra, trẻ có thể gặp một số vấn đề khác ở giai đoạn muộn hơn chẳng hạn như rối loạn nhận thức, chậm phát triển hoặc vấn đề về hành vi. Trẻ sinh trước 32 tuần đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn hoặc có thể mắc các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng, ngay cả khi được chăm sóc y tế tốt nhất. Đặc biệt, bại não – một tình trạng liên quan đến sinh non có tỷ lệ cao hơn ở trẻ sinh đôi và sinh ba.

Mang đa thai là một trải nghiệm đặc biệt, mang đến niềm vui nhưng cũng đi kèm với nhiều thách thức. Việc hiểu rõ đa thai là gì, nguyên nhân, dấu hiệu và những rủi ro tiềm ẩn sẽ giúp mẹ bầu có sự chuẩn bị tốt hơn cho hành trình mang thai. Dù là thai kỳ đơn hay đa thai, điều quan trọng nhất vẫn là chị em phụ nữ nên chăm sóc sức khỏe đúng cách, khám thai định kỳ và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.