Dengvaxia là vắc-xin gì? Lưu ý khi tiêm vắc-xin Dengvaxia

Dengvaxia là vắc-xin đầu tiên trên thế giới được phát triển để ngăn ngừa sốt xuất huyết – một căn bệnh nguy hiểm và phổ biến tại các khu vực nhiệt đới. Tuy nhiên, việc sử dụng Dengvaxia cần được cân nhắc kỹ lưỡng bởi những tác động y khoa phức tạp liên quan đến người chưa từng bị nhiễm virus.

Dengvaxia và cách hoạt động của vắc-xin

Dengvaxia là một vắc-xin sống giảm độc lực, có nghĩa là nó chứa virus sốt xuất huyết đã được làm yếu đi, giúp cơ thể tạo ra kháng thể mà không gây ra bệnh. 

Khi được tiêm vào cơ thể, vắc-xin này kích thích hệ thống miễn dịch sản xuất các kháng thể đặc hiệu để nhận diện và chống lại virus sốt xuất huyết. Quá trình này giúp cơ thể "ghi nhớ" cách chống lại virus khi tiếp xúc với nó trong tương lai, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh. 

Bên cạnh đó, cơ chế hoạt động của Dengvaxia dựa trên việc tạo kháng thể cho cả bốn chủng virus sốt xuất huyết, do đó có thể bảo vệ chống lại tất cả các chủng này. Tuy nhiên, hiệu quả của vắc-xin phụ thuộc vào tình trạng miễn dịch của người sử dụng, đặc biệt là việc đã từng nhiễm sốt xuất huyết hay chưa.

Dengvaxia được chứng minh có hiệu quả cao đối với những người đã từng bị nhiễm sốt xuất huyết, vì hệ thống miễn dịch của họ đã tiếp xúc với virus và vắc-xin giúp củng cố, tăng cường đáp ứng miễn dịch. Nghiên cứu cho thấy vắc-xin này có thể giảm tỷ lệ mắc bệnh nặng và tử vong ở nhóm đối tượng này, đặc biệt ở các khu vực dịch bệnh sốt xuất huyết đang lưu hành. 

Lợi ích và rủi ro của Dengvaxia trong y học

Dengvaxia mang lại lợi ích rõ rệt trong việc kiểm soát dịch sốt xuất huyết tại những khu vực có tỷ lệ mắc bệnh cao. Vắc-xin này đã được chứng minh là giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh nặng, vốn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do sốt xuất huyết, đặc biệt ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, nơi mà dịch bệnh diễn ra thường xuyên. 

Ở những người đã từng nhiễm virus, Dengvaxia có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại sự tấn công của virus trong các lần nhiễm tiếp theo. Điều này không chỉ giảm nguy cơ nhập viện mà còn giảm thiểu biến chứng nguy hiểm như sốc sốt xuất huyết và suy tạng, qua đó bảo vệ tốt hơn sức khỏe cộng đồng và giảm gánh nặng y tế ở những vùng dịch.

Mặc dù Dengvaxia mang lại nhiều lợi ích cho người đã nhiễm sốt xuất huyết, nhưng việc sử dụng vắc-xin này cũng tiềm ẩn những rủi ro lớn. Các nghiên cứu lâm sàng và theo dõi sau tiêm chủng đã chỉ ra rằng, đối với những người chưa từng nhiễm virus sốt xuất huyết, tiêm Dengvaxia có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh nặng nếu họ nhiễm virus sau khi tiêm. 

Nguyên nhân được cho là do vắc-xin có thể tạo ra một phản ứng miễn dịch không đầy đủ, dẫn đến hiện tượng gọi là "nhiễm thứ cấp", nơi virus có thể kích hoạt một phản ứng miễn dịch quá mức và gây ra tình trạng sốc. Điều này khiến tổ chức y tế khuyến cáo chỉ nên tiêm Dengvaxia cho những người đã có tiền sử mắc bệnh và đã có xét nghiệm dương tính với virus sốt xuất huyết để đảm bảo an toàn.

Dengvaxia và sức khỏe cộng đồng

Sốt xuất huyết là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có tốc độ lây lan nhanh chóng ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Việc triển khai tiêm phòng vắc-xin Dengvaxia có vai trò quan trọng trong nỗ lực kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh này trên quy mô lớn. 

Bằng cách giảm thiểu tỷ lệ mắc bệnh nặng và tử vong, vắc-xin góp phần làm giảm gánh nặng cho hệ thống y tế, đồng thời ngăn chặn sự bùng phát của các đợt dịch nguy hiểm. 

Ở những quốc gia có dịch sốt xuất huyết lưu hành, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á và Mỹ Latinh, tiêm chủng vắc-xin Dengvaxia cho những người đã từng nhiễm virus không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần vào việc bảo vệ cộng đồng, hạn chế lây lan và giảm thiểu số ca nhiễm mới. Việc triển khai vắc-xin này có thể giúp các quốc gia có công cụ hiệu quả hơn trong chiến lược phòng chống dịch bệnh lâu dài.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra những khuyến cáo rõ ràng về việc sử dụng Dengvaxia nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và tối đa hóa hiệu quả của vắc-xin. WHO khuyến nghị rằng Dengvaxia chỉ nên được tiêm cho những người đã từng nhiễm virus sốt xuất huyết trước đó, tức là những người có xét nghiệm dương tính với virus. Điều này xuất phát từ các dữ liệu cho thấy vắc-xin có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh nặng ở những người chưa từng nhiễm bệnh. 

WHO cũng nhấn mạnh rằng việc tiêm chủng nên đi kèm với các biện pháp phòng ngừa khác, chẳng hạn như kiểm soát muỗi, cải thiện vệ sinh môi trường và nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh sốt xuất huyết. Bên cạnh đó, các chương trình tiêm chủng cần phải có sự giám sát chặt chẽ để đảm bảo vắc-xin được sử dụng đúng cách và an toàn.

Cân nhắc trước khi tiêm Dengvaxia

Dengvaxia là vắc-xin phòng sốt xuất huyết được khuyến nghị sử dụng cho những người trong độ tuổi từ 9 đến 45, đặc biệt là ở các quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh cao. Tuy nhiên, chỉ những người đã từng nhiễm virus sốt xuất huyết trước đây mới thực sự phù hợp để tiêm vắc-xin này và được xác nhận thông qua các xét nghiệm dương tính với virus. 

Trước khi quyết định tiêm Dengvaxia, việc tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa là rất cần thiết để đánh giá tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh tật của từng cá nhân. Bác sĩ sẽ yêu cầu các xét nghiệm nhằm xác định liệu bệnh nhân có từng bị nhiễm virus sốt xuất huyết hay không, từ đó đưa ra lời khuyên chính xác về việc tiêm chủng. 

Quy trình tiêm Dengvaxia cũng cần tuân thủ các bước kiểm tra nghiêm ngặt, được thực hiện ở những trung tâm tiêm chủng uy tín. Quy trình tiêm vắc xin thường bao gồm: Khám tổng quát trước khi tiêm, tiêm vắc xin, sau đó theo dõi phản ứng sau tiêm để kịp thời xử lý nếu có dấu hiệu bất thường. Điều này đảm bảo việc tiêm chủng không chỉ an toàn mà còn mang lại hiệu quả tối ưu trong việc phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết, giảm nguy cơ biến chứng, bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Trên đây là thông tin về vắc-xin Dengvaxia. Việc tiêm chủng vắc-xin Dengvaxia phải tuân thủ theo các chỉ dẫn y khoa cụ thể để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn đọc nhiều kiến thức bổ ích.

Xem thêm: 

Thực trạng triển khai vaccine sốt xuất huyết ở Việt Nam 

Có vắc xin phòng sốt xuất huyết không?