Lão hóa nội sinh là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách làm chậm lão hóa nội sinh

Thời gian trôi qua, dấu hiệu lão hóa dần xuất hiện trên cơ thể. Bên cạnh lão hóa ngoại sinh do tác động của môi trường, lão hóa nội sinh cũng rất đáng để chúng ta bận tâm. Vậy lão hóa nội sinh là gì? Nó diễn ra như thế nào và có những ảnh hưởng ra sao đến sức khỏe và vẻ đẹp? Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về lão hóa nội sinh qua bài viết này bạn nhé!

Lão hóa nội sinh là gì? Cơ chế gây lão hóa nội sinh

Lão hóa là một quá trình tự nhiên không thể đảo ngược, diễn ra trong cơ thể mỗi người. Trong đó, lão hóa nội sinh là quá trình lão hóa bắt nguồn từ bên trong cơ thể, được điều khiển bởi các yếu tố di truyền và sinh lý. Nó khác với lão hóa ngoại sinh - quá trình lão hóa do tác động của các yếu tố bên ngoài cơ thể.

Lão hóa nội sinh diễn ra một cách từ từ và chắc chắn, ảnh hưởng đến mọi tế bào, mô và cơ quan trong cơ thể. Ở cấp độ tế bào, quá trình lão hóa nội sinh làm giảm khả năng phân chia và tái sinh của tế bào. Các telomere – những đoạn lặp đi lặp lại ở đầu các nhiễm sắc thể – ngày càng ngắn dần sau mỗi lần phân chia tế bào, dẫn đến tình trạng lão hóa tế bào và tổn thương ADN. Đồng thời, sự thay đổi về thành phần sinh hóa cũng góp phần vào quá trình lão hóa. Cụ thể, lượng collagen và elastin – hai protein quan trọng giúp da săn chắc và đàn hồi sẽ giảm dần, trong khi các gốc tự do lại tăng lên. Điều này gây ra tình trạng oxy hóa tế bào.

Biểu hiện lão hóa nội sinh bên trong và bên ngoài cơ thể

Lão hóa nội sinh để lại những dấu vết rõ rệt cả bên ngoài lẫn bên trong cơ thể. Về mặt ngoại hình, một trong những dấu hiệu điển hình của lão hóa là nếp nhăn, đặc biệt là ở vùng quanh mắt, miệng và trán. Nếp nhăn xuất hiện do da trở nên chùng nhão, mất đi độ đàn hồi và săn chắc vốn có. Tóc bạc, móng giòn cũng là những biểu hiện thường gặp của quá trình lão hóa nội sinh. Ngoài ra, chiều cao của cơ thể cũng có xu hướng giảm dần theo thời gian. Nguyên nhân là do sự mất mật độ xương và co rút các đĩa đệm cột sống.

Lão hóa nội sinh còn gây ra nhiều thay đổi về chức năng các cơ quan trong cơ thể. Khả năng miễn dịch suy giảm khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Các cơ quan như tim, phổi, thận hoạt động kém hiệu quả hơn. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, phổi tắc nghẽn mãn tính, tiểu đường và các bệnh thoái hóa khớp. Ngoài ra, các giác quan như thị giác, thính giác cũng bị suy giảm chức năng dần theo tuổi tác.

Nguyên nhân gây lão hóa nội sinh

Quá trình lão hóa nội sinh chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố phức tạp. Có thể kể đến những nguyên nhân chính gây ra lão hóa nội sinh như:

Nguyên nhân di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa nội sinh. Một số người có gen di truyền khiến họ lão hóa nhanh hơn so với người khác. Các gen này có thể ảnh hưởng đến tốc độ lão hóa tế bào, khả năng sửa chữa ADN và quá trình tổng hợp collagen và elastin. Tất cả các yếu tố này đều liên quan đến lão hóa.

Yếu tố nội tiết

Yếu tố nội tiết cũng đóng một vai trò không nhỏ trong quá trình lão hóa nội sinh. Sự thay đổi hormone, đặc biệt là hormone sinh dục, có thể gây ra nhiều thay đổi trong cơ thể, từ đó thúc đẩy quá trình lão hóa. Ví dụ, ở phụ nữ, sự suy giảm hormone estrogen sau mãn kinh có thể dẫn đến tình trạng loãng xương, khô da và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Hệ miễn dịch suy yếu

Hệ miễn dịch có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại. Khi hệ miễn dịch suy giảm, khả năng chống lại bệnh tật giảm sút. Điều này tạo điều kiện cho các tế bào lão hóa và các tế bào ung thư phát triển.

Bên cạnh các yếu tố trên, lối sống cũng ảnh hưởng đáng kể đến quá trình lão hóa nội sinh. Stress mãn tính làm tăng sản sinh các hormone gây căng thẳng, gây hại cho tế bào và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu chất dinh dưỡng và ít vận động cũng làm giảm khả năng chống oxy hóa của cơ thể. Những thói quen này đều làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và thúc đẩy quá trình lão hóa nội sinh bên trong cơ thể diễn ra nhanh hơn.

Các biện pháp làm chậm quá trình lão hóa nội sinh

Để làm chậm quá trình lão hóa nội sinh, nhiều biện pháp khác nhau đã được nghiên cứu và ứng dụng. Trong đó, thay đổi lối sống là một trong những cách đơn giản nhất, ngoài ra còn có các biện pháp can thiệp y khoa khác.

Thay đổi lối sống làm chậm lão hóa nội sinh

Trong chế độ ăn uống hàng ngày, bạn cần tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất như trái cây, rau xanh, các loại hạt. Những thực phẩm này sẽ giúp trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Đồng thời, bạn cũng cần hạn chế tiêu thụ đường, chất béo bão hòa. Uống đủ nước cũng rất cần thiết để duy trì sự cân bằng nội môi.

Vận động thường xuyên là một trong những cách hiệu quả nhất để làm chậm quá trình lão hóa. Các bài tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, xương khớp, cải thiện tuần hoàn máu và giảm stress. Thiếu ngủ có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, làm tăng căng thẳng và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Vì vậy, để làm chậm quá trình lão hóa, bạn cũng cần có những giấc ngủ đủ và chất lượng.

Stress kéo dài có thể gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe, bao gồm cả việc đẩy nhanh quá trình lão hóa. Việc tìm kiếm các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, nghe nhạc sẽ giúp giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, mỗi chúng ta cũng nên chú trọng việc chăm sóc làn da, mái tóc để đẩy lùi các dấu hiệu lão hóa.

Can thiệp y khoa làm chậm lão hóa nội sinh

Bên cạnh việc thay đổi lối sống, các phương pháp can thiệp y khoa cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc làm chậm quá trình lão hóa. Một trong những phương pháp được nghiên cứu nhiều nhất là liệu pháp hormone. Liệu pháp hormone, đặc biệt là hormone estrogen ở phụ nữ, có thể giúp cải thiện các triệu chứng mãn kinh và làm chậm quá trình lão hóa da. Tuy nhiên, phương pháp này cũng đi kèm với một số nhược điểm là có thể tăng nguy cơ mắc một số bệnh như ung thư vú, đột quỵ.

Ngoài liệu pháp hormone thay thế, các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp khác như tế bào gốc và gene therapy trong việc chống lão hóa. Tế bào gốc có khả năng tự tái sinh và phân hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, có tiềm năng lớn trong việc phục hồi các mô và cơ quan bị tổn thương do lão hóa. Gene therapy là một phương pháp điều trị gen nhằm sửa chữa các gen bị đột biến, gây ra các bệnh liên quan đến lão hóa. Tuy nhiên, các phương pháp này vẫn còn đang trong giai đoạn nghiên cứu và chưa được ứng dụng rộng rãi trong lâm sàng.

Lão hóa nội sinh là một quá trình tự nhiên mà không ai có thể tránh khỏi. Tuy nhiên, bằng việc áp dụng những phương pháp phù hợp, chúng ta hoàn toàn có thể làm chậm quá trình này. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về lão hóa nội sinh, giúp bạn chủ động chăm sóc sức khỏe và duy trì vẻ đẹp thanh xuân lâu dài.