Nguyên nhân gây mất sụn khớp là gì? Sụn khớp có tái tạo được không?

Thoái hóa khớp diễn ra theo quy luật của sụn khớp, đĩa đệm sau một thời gian dài hoạt động. Bệnh xuất hiện phụ thuộc vào tính chất của công việc và tuổi tác. Vậy liệu sụn khớp có tái tạo được không? Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu ngay bên dưới nhé!

Sụn khớp là gì?

Trước khi giải đáp về sụn khớp có tái tạo được không, chúng tôi sẽ cung cấp đến bạn một số thông tin về sụn khớp, để bạn có thể hiểu hơn về tầm quan trọng của thành phần này đối với hệ thống xương khớp của cơ thể. Sụn là một loại mô liên kết trơn, là thành phần cấu tạo nên xương quan trọng. Với cấu tạo đặc biệt, sụn có độ đàn hồi, linh hoạt vừa cứng chắc vừa mềm dẻo. Sụn gồm 2 phần chính là tế bào sụn và chất căn bản sụn.

• Tế bào sụn: Chiếm dưới 10% so với trọng lượng của mô sụn. Chúng có vai trò sản xuất chất căn bản sụn với số lượng lớn.
• Chất căn bản: Bao gồm collagen và proteoglycan với khả năng chịu được áp lực và sức nặng. Đây chính là thành phần giúp sụn khớp đảm nhận chức năng chính của nó.

Sụn khớp đóng vai trò quan trọng trong sự vận động, di chuyển của các khớp xương. Sụn khớp nằm ở vị trí tiếp giáp giữa hai xương. Vì thế mà sụn khớp đóng vai trò như một lớp đệm, nhằm giảm sự ma sát trực tiếp giữa hai phần đầu xương với nhau khi chúng ta vận động.

Tuy sụn khớp đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận động nhưng cấu trúc của chúng lại không chứa các dây thần kinh chi phối trực tiếp và cũng không nhận được sự nuôi dưỡng từ các mạch máu. Sụn khớp nhận được chất dinh dưỡng nhờ quá trình thẩm thấu qua những cấu trúc khác trong hệ thống xương khớp như dịch khớp, màng hoạt dịch, xương dưới sụn,...

Nguyên nhân gây mất sụn khớp

Sụn khớp rất dễ bị thoái hóa, hao mòn âm thầm theo thời gian và tuổi tác, khó nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo. Dưới đây là những nguyên nhân hàng đầu gây mất sụn khớp bạn cần lưu ý:

Lão hóa

Giống như bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, sụn khớp cũng dần hao mòn và thoái hóa theo quá trình lão hóa tự nhiên. Việc này làm giảm sự mềm dẻo và độ đàn hồi của sụn, làm sụn khớp mỏng dần, xơ cứng và giảm chức năng bảo vệ vốn có.

Sụn bị tổn thương

Sụn có thể bị tổn thương sau các lần té ngã, va chạm giao thông hoặc chấn thương trong quá trình sinh hoạt. Sau các chấn thương này, sụn có nguy cơ bị yếu đi, giảm sự đàn hồi và chức năng của chúng. Ngoài ra, chấn thương cũng là yếu tố nguy cơ thúc đẩy quá trình thoái hóa làm cho sụn khớp bị hao mòn.

Thừa cân

Khi cơ thể bị thừa cân, béo phì, các sụn khớp phải chịu một áp lực lớn hơn so với những người có cân nặng lý tưởng. Điều này làm tăng nguy cơ sụn khớp bị hao mòn, thoái hóa.

Nghề nghiệp

Nếu công việc của bạn phải ngồi một chỗ, ít vận động trong thời gian dài, khả năng tiết dịch khớp giảm, từ đó quá trình lưu thông máu và các chất dinh dưỡng cũng bị cản trở, dẫn đến sụn khớp sẽ suy giảm chức năng, tính mềm dẻo và sự đàn hồi. Đồng thời làm tăng nguy cơ bị hao mòn sụn.

Nếu công việc của bạn thường xuyên phải hoạt động nặng nhọc, khi ấy các sụn khớp phải chịu nhiều áp lực hơn, dẫn đến tăng nguy cơ chấn thương và hao mòn. Các sụn khớp bị ảnh hưởng nhiều nhất trong trường hợp này là mắt cá chân và khớp gối.

Bệnh lý

Nếu bạn gặp phải các tình trạng bệnh dưới đây, sụn khớp của bạn dù ít hay nhiều cũng có thể ảnh hưởng và nhanh chóng hao mòn:

• Bệnh lý về máu như: Rối loạn tạo máu, rối loạn tuần hoàn máu,...
• Bệnh về khớp như: Viêm khớp dạng thấp, bệnh gout,...
• Thoát vị đĩa đệm;
• Thoái hóa khớp;
• Viêm xương khớp;
• Loạn sản xương sụn;
• U sụn màng hoạt dịch;
• Rối loạn các chất chuyển hóa;
• Mất cân bằng nội tiết tố.

Giải đáp: Sụn khớp có tái tạo được không?

Vấn đề “Sụn khớp có tái tạo được không?” được nhiều người quan tâm, nhất là các đối tượng mắc bệnh loãng xương, thoái hóa khớp hay đối tượng bị chấn thương sụn. Theo các chuyên gia, khi sụn khớp bị tổn thương, chúng vẫn có thể tái tạo được. Tuy nhiên, quá trình tái tạo này chỉ diễn ra ở một phần nhỏ của sụn và cần phải can thiệp của ngoại khoa. Bên cạnh đó, khả năng tái tạo của sụn khớp còn phụ thuộc vào tình trạng sụn bị tổn thương, các bệnh lý đi kèm và độ tuổi hiện tại của bệnh nhân.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tái tạo các tế bào ở động vật diễn ra nhanh chóng và dễ dàng hơn so với con người. Quá trình tái tạo sụn khớp chỉ diễn ra một phần và phải được bệnh nhân chăm sóc đúng cách mới thấy được hiệu quả. Quá trình phục hồi sẽ diễn ra nhanh hơn so với những người trẻ.

Điều gây khó khăn trong quá trình tái tạo sụn khớp là sụn không có nguồn cung cấp máu nuôi dưỡng trực tiếp mà chỉ nhờ vào những mạch máu ở chu vi ngoài sụn. Việc này khiến cho quá trình tái tạo và chữa lành sụn bị trì trệ.

Thông thường, bên cạnh việc tác động của ngoại khoa, người bệnh cần được bổ sung glucosamine, collagen và nước để thúc đẩy quá trình chữa lành sụn. Ở đối tượng bị thoái hóa sụn khớp, sụn chỉ được tái tạo một phần nên việc thoái hóa khớp vẫn luôn diễn ra. Việc này khiến cho bệnh nhân đau nhức dữ dội. Đồng thời gặp tình trạng cứng khớp, khô khớp và nặng hơn khi bệnh nhân cử động khớp.

Vì vậy, đối với người bị thoái hóa khớp hoặc người lớn tuổi chủ yếu được áp dụng biện pháp nhằm hạn chế triệu chứng giúp di chuyển, vận động dễ dàng hơn. Đồng thời ngăn bệnh tiến triển và làm chậm quá trình lão hóa.

Các phương pháp giúp tái tạo sụn khớp

Sụn khớp có thể được tái tạo bằng nhiều phương pháp dưới đây:

Bổ sung từ thực phẩm

Các thành phần dinh dưỡng có trong thực phẩm góp phần chống lão hóa, đồng thời giúp nuôi dưỡng sụn. Vì thế, bổ sung các chất cần thiết từ thực phẩm được xem là phương pháp tái tạo sụn và làm chậm quá trình lão hóa hiệu quả.

• Canxi: Canxi được xem là thành phần quan trọng giúp ổn định cấu trúc của khớp đồng thời giúp xây dựng một hệ thống xương chắc khỏe. Bổ sung đầy đủ canxi góp phần giúp tăng mật độ xương, giảm tình trạng loãng xương. Các thực phẩm giàu canxi như động vật có vỏ, sữa, đậu hủ,...
• Vitamin D: Vitamin D giúp canxi được hấp thu dễ dàng hơn, đồng thời bảo vệ sụn và xương. Từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh xương khớp. Những thực phẩm giàu vitamin D như dầu gan cá, cá, trứng cá, nấm, sữa chua, sữa,...
• Vitamin C: Vitamin C giúp cơ thể ngăn ngừa nhiễm trùng, giảm đau nhức, chống viêm. Từ đó giúp các triệu chứng đau nhức xương khớp được giảm nhẹ. Vitamin C được tìm thấy nhiều trong bông cải xanh, dâu tây, bưởi, kiwi,...
• Omega-3: Đây là một axit béo tốt, với đặc tính chống viêm và kích thích sản xuất các chất nhờn bôi trơn khớp, giúp giảm nhẹ các triệu chứng đau khớp, chậm quá trình thoái hóa và duy trì độ đàn hồi cho sụn khớp. Loại axit béo này được tìm thấy trong hạnh nhân, dầu gan cá, cá hồi, cá thu, cá trích,...
• Curcumin: Đây là thành phần có trong củ nghệ, giúp duy trì chức năng của sụn, đồng thời nuôi dưỡng và giữ xương chắc khỏe. Bên cạnh đó còn có tác dụng giảm đau nhức, chống ung thư.

Ghép sụn khớp

Ghép sụn khớp được chỉ định cho bệnh nhân bị tổn thương sụn khớp không quá nặng và các mô xung quanh còn khỏe mạnh. Phương pháp này giúp sụn khớp được tái tạo, đồng thời hạn chế khớp bị thoái hóa. Có hai loại ghép sụn khớp được chỉ định tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân:

• Ghép tạo hình: Sử dụng sụn được hiến tặng hoặc tự thân để ghép vào vị trí cần thay thế sụn.
• Ghép tế bào sụn: Đây là phương pháp bơm những tế bào sụn khỏe mạnh đã được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm vào vị trí sụn bị tổn thương. Đồng thời dùng màng xương mỏng bảo vệ để tránh các tế bào sụn đã bơm tràn ra ngoài.

Tuy nhiên, hiện nay phương pháp này vẫn đang được nghiên cứu về tính hiệu quả của nó.

Dùng thuốc tái tạo sụn khớp

Thuốc tái tạo sụn khớp được dùng cho những bệnh nhân có sụn khớp bị hỏng do thoái hóa khớp, lão hóa hoặc chấn thương. Các loại thuốc này có khả năng cung cấp chất dinh dưỡng cho xương và sụn hiệu quả đồng thời giảm các tình trạng viêm khớp, đau nhức khớp. Bạn nên lựa chọn các thuốc có thành phần như: Glucosamine sulfate, chondroitin sulfate, vitamin D, vitamin A, canxi.

Trên đây là những thông tin chia sẻ về nguyên nhân gây mất sụn khớp và giải đáp thắc mắc sụn khớp có tái tạo được không. Tuy có thể tái tạo được nhưng hơn hết, bạn nên có những biện pháp bảo vệ sụn khớp như thường xuyên tập thể dục, ăn uống lành mạnh và lưu ý đến cân nặng nhé!