Tác hại của cây xạ đen là gì? Những ai không nên dùng cây xạ đen?

Mặc dù cây xạ đen có nhiều lợi ích trong y học cổ truyền, nhưng việc sử dụng không đúng cách hoặc lạm dụng có thể gây ra những tác hại đáng kể đối với sức khỏe. Vì vậy, trước khi sử dụng cây xạ đen, người dùng cần tìm hiểu kỹ và tham khảo ý kiến của bác sĩ. Vậy những tác hại của cây xạ đen là gì và ai không nên dùng cây này?

Tổng quan về cây xạ đen

Cây xạ đen có tên khoa học là Celastrus hindsii Benth, còn được gọi bằng nhiều tên khác như bạch vạn hoa, bách giải, hay cây dây gối. Đây là một loại cây dây leo thân gỗ, khi mọc hoang thường bám vào các cây lớn để leo, nhưng khi trồng, các cành sẽ đan xen vào nhau và tạo thành từng búi. Thân cây có hình tròn, dài từ 3 đến 10 mét, lúc non, thân có màu xám nhạt và không có lông, nhưng khi trưởng thành sẽ chuyển sang màu nâu, có lông và sau đó dần dần chuyển sang màu xanh.

Một số nghiên cứu cho thấy cây xạ đen chứa các thành phần hóa học như flavonoid, polyphenol, tanin, acid amin, đường khử, cyanoglucoside và saponin triterpenoid. Mỗi thành phần này đều có những công dụng riêng trong hỗ trợ điều trị các loại bệnh.

Cành, lá và thân của cây xạ đen đều có thể sử dụng được. Lá cây có thể thu hoạch vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng cành và thân nên đợi đến khi cây đã già để thu hoạch, vì lúc đó dược tính mới đạt mức cao nhất. Sau khi thu hoạch, các bộ phận của cây được rửa sạch, để ráo nước, sau đó cắt thành từng đoạn ngắn rồi đem sấy hoặc phơi khô. Khi quá trình sơ chế hoàn tất, xạ đen sẽ được đóng gói và bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo để sử dụng dần.

Tác dụng của cây xạ đen là gì?

Cho đến nay, các tác dụng dược lý chính của cây xạ đen đã được nghiên cứu và ghi nhận bao gồm:

• Chống khối u: Các hợp chất polyphenol, flavonoid và quinone trong cây xạ đen có khả năng ức chế sự hình thành khối u và ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, khiến chúng hóa lỏng, từ đó dễ dàng bị tiêu hủy và hạn chế khả năng di căn.
• Chống oxy hóa: Các hoạt chất trong xạ đen giúp chống lại các gốc tự do, làm giảm tác hại của chúng đối với tế bào.
• Duy trì huyết áp ổn định: Sử dụng xạ đen hàng ngày có thể giúp ổn định huyết áp, đặc biệt hiệu quả với người cao huyết áp. Đối với người huyết áp thấp, nên thêm vài lát gừng khi sử dụng để hỗ trợ cân bằng huyết áp.
• Cải thiện chức năng gan và giải độc: Các hoạt chất trong xạ đen có thể hỗ trợ điều trị xơ gan, viêm gan, men gan cao và các bệnh gan thứ phát.
• Cải thiện giấc ngủ và cảm giác thèm ăn: Xạ đen rất hữu ích cho những người suy nhược cơ thể, mất ngủ, hoặc thiếu máu. Ngoài ra, nó còn giúp cải thiện tuần hoàn máu, hỗ trợ điều trị chứng chóng mặt và hoa mắt.

Tác hại của cây xạ đen là gì?

Cây xạ đen, mặc dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu sử dụng không đúng cách hoặc lạm dụng, một số tác hại của cây xạ đen có thể kể đến như:

• Hoa mắt, chóng mặt, tụt huyết áp: Sử dụng quá liều cây xạ đen có thể gây hoa mắt, chóng mặt và tụt huyết áp. Các chuyên gia khuyến cáo chỉ nên dùng tối đa 70g xạ đen mỗi ngày, tránh lạm dụng để bảo vệ sức khỏe.
• Đầy bụng, tiêu chảy: Xạ đen để qua đêm dễ bị thiu, có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây đầy bụng, đau bụng và đi ngoài. Nếu thuốc đã để qua đêm, bạn không nên uống.
• Buồn ngủ, ngủ gà gật: Nước sắc xạ đen có tác dụng an thần, giúp ngủ ngon, nhưng có thể gây buồn ngủ, ngủ gật. Để tránh ảnh hưởng đến công việc, không nên uống xạ đen pha quá đặc vào buổi sáng.

Những ai không nên sử dụng cây xạ đen?

Những đối tượng sau đây không nên uống xạ đen:

• Người mắc bệnh thận: Xạ đen có thể làm suy giảm chức năng thận, do đó người bệnh thận không nên sử dụng loại dược liệu này.
• Phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em dưới 5 tuổi: Những đối tượng này cần tránh dùng xạ đen. Nếu cần điều trị khối u hoặc bệnh lý khác bằng xạ đen, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Người bị huyết áp thấp: Xạ đen có tính hàn và tác dụng hạ huyết áp, phù hợp cho người huyết áp cao, nhưng không tốt cho người huyết áp thấp. Nếu bắt buộc phải dùng, nên thêm 3 lát gừng vào nước xạ đen để trung hòa, giúp giảm nguy cơ bị hạ huyết áp.
• Người bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa: Do tính hàn của xạ đen, một số người có thể gặp tình trạng tiêu chảy sau khi uống nước sắc từ loại cây này. Người bị tiêu chảy hoặc đại tiện phân lỏng không nên sử dụng xạ đen hàng ngày.

Cây xạ đen là một loại thảo dược có nhiều công dụng trong y học cổ truyền, nhưng việc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến những tác hại của cây xạ đen. Các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, và tụt huyết áp có thể xảy ra khi dùng quá liều, trong khi việc để xạ đen qua đêm có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiêu hóa. Hơn nữa, một số nhóm người như phụ nữ mang thai, người bệnh thận, và trẻ em dưới 5 tuổi cũng cần phải tránh sử dụng xạ đen để bảo vệ sức khỏe. Do đó, trước khi quyết định sử dụng cây xạ đen, người dùng cần tìm hiểu kỹ và tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị.

Xem thêm: 

• Giải đáp thắc mắc: Những ai không nên uống xạ đen? 
• U tuyến giáp uống xạ đen, có nên hay không?
• Uống thuốc Tây có uống được xạ đen không?