Tìm hiểu về thuốc chống phơi nhiễm HIV: Thời điểm và cách sử dụng hiệu quả

Trong những năm gần đây, thuốc chống phơi nhiễm HIV đã trở thành một biện pháp bảo vệ sức khỏe quan trọng cho những ai có nguy cơ cao tiếp xúc với virus. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về cách thức hoạt động và cách sử dụng thuốc một cách an toàn và hiệu quả. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về loại thuốc này giúp bạn bảo vệ sức khỏe hiệu quả.

Tìm hiểu về thuốc chống phơi nhiễm HIV

Thuốc chống phơi nhiễm HIV là thuốc kháng virus, giúp ngăn chặn sự phát triển của virus HIV trong cơ thể, giảm nguy cơ chuyển sang HIV dương tính. Tùy thuộc vào thời điểm sử dụng và đối tượng cần phòng ngừa, thuốc chống phơi nhiễm HIV được chia thành hai loại chính:

• PEP (Post-Exposure Prophylaxis): Biện pháp dự phòng sau phơi nhiễm, dùng trong trường hợp có nguy cơ nhiễm HIV ngay sau khi tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
• PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis): Biện pháp dự phòng trước phơi nhiễm, dành cho những người có nguy cơ cao nhiễm HIV trong cộng đồng, giúp phòng ngừa chủ động trước khi có tiếp xúc.

Khi nào nên sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV?

Việc sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho những người có nguy cơ lây nhiễm. Tùy thuộc vào tình huống cụ thể để lựa chọn loại thuốc phù hợp. Mỗi loại thuốc chống phơi nhiễm HIV sẽ có thời điểm khuyến cáo sử dụng khác nhau để đảm bảo hiệu quả phòng ngừa.

PEP – Dự phòng sau phơi nhiễm

PEP là biện pháp khẩn cấp, cần được sử dụng ngay sau khi có tiếp xúc nguy cơ nhiễm HIV, chẳng hạn như:

• Quan hệ tình dục không an toàn: Không sử dụng bao cao su hoặc gặp sự cố khi dùng bao cao su với đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV.
• Tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết chứa HIV: Bị kim tiêm đâm hoặc dính máu của bệnh nhân có HIV dương tính trong quá trình chăm sóc y tế.
• Dùng chung dụng cụ tiêm chích: Việc dùng chung dụng cụ tiêm chích với người có nguy cơ nhiễm HIV.
• Phơi nhiễm của nhân viên y tế: Nhân viên y tế có nguy cơ cao nếu tiếp xúc với bệnh nhân HIV mà không được bảo vệ.

Thời điểm sử dụng: PEP cần được dùng trong vòng 72 giờ sau khi tiếp xúc với nguy cơ để đảm bảo hiệu quả. Người dùng cần tuân thủ chặt chẽ liệu trình 28 ngày, uống thuốc đều đặn hàng ngày để đạt hiệu quả phòng ngừa tối đa.

PrEP – Dự phòng trước phơi nhiễm

PrEP là biện pháp dự phòng dành cho những người chưa nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao nhiễm HIV, như:

• Người có bạn tình nhiễm HIV: Đặc biệt nếu không sử dụng bao cao su đều đặn.
• Những người thuộc nhóm nguy cơ cao: Chẳng hạn như nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới hoặc người có nhiều bạn tình.
• Người sử dụng chất kích thích qua đường tiêm: Việc dùng chung dụng cụ tiêm chích làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Thời điểm sử dụng: PrEP là liệu trình phòng ngừa dài hạn, yêu cầu dùng đều đặn hàng ngày để bảo vệ người dùng trước nguy cơ nhiễm HIV. Để đạt hiệu quả, người dùng PrEP cần tuân thủ nghiêm ngặt liệu trình mà bác sĩ đề xuất.

Cách sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV hiệu quả

Để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất từ thuốc chống phơi nhiễm HIV, bạn cần lưu ý các điểm sau:

• Thuốc dự phòng HIV sau phơi nhiễm - PEP: Nên dùng PEP ngay lập tức sau khi có nguy cơ phơi nhiễm. Bạn càng dùng sớm, hiệu quả càng cao, tốt nhất là trong 2 giờ đầu nhưng không quá 72 giờ. Đặc biệt, PEP cần được sử dụng liên tục trong 28 ngày mà không gián đoạn để đảm bảo hiệu quả tối ưu.
• Thuốc dự phòng trước phơi nhiễm - PrEP: PrEP cần sự đều đặn mỗi ngày để đạt hiệu quả cao nhất và duy trì bảo vệ trong suốt thời gian có nguy cơ.

Trong suốt thời gian dùng PEP hoặc PrEP, người dùng cần theo dõi và được bác sĩ hướng dẫn để tránh tác dụng phụ của thuốc và tăng hiệu quả phòng ngừa.

Tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV

Khi sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV, một số tác dụng phụ có thể xuất hiện, tùy thuộc vào từng loại thuốc và cơ địa của người dùng. Dưới đây là các tác dụng phụ thường gặp:

• Rối loạn tiêu hóa: Buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và khó chịu ở dạ dày là những triệu chứng phổ biến trong thời gian đầu sử dụng thuốc. Các triệu chứng này thường giảm dần khi cơ thể đã quen thuốc.
• Mệt mỏi và suy nhược: Một số người có thể cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, hoặc giảm năng lượng khi bắt đầu dùng thuốc chống phơi nhiễm.
• Đau đầu: Đây là tác dụng phụ phổ biến và có thể xuất hiện từ nhẹ đến trung bình.
• Rối loạn giấc ngủ: Thuốc chống phơi nhiễm đôi khi gây khó ngủ hoặc thay đổi chất lượng giấc ngủ.
• Ảnh hưởng đến gan và thận: Trong một số trường hợp, thuốc có thể gây tăng men gan hoặc ảnh hưởng đến chức năng thận. Do đó, xét nghiệm và theo dõi định kỳ là cần thiết để đảm bảo an toàn.
• Phát ban và phản ứng dị ứng: Một số người có thể bị phát ban hoặc các triệu chứng dị ứng nhẹ như ngứa hoặc sưng.

Nếu các tác dụng phụ kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc chuyển sang loại thuốc khác phù hợp hơn.

Các biện pháp kết hợp giúp tăng hiệu quả phòng ngừa HIV

Ngoài việc sử dụng ARV PEP và PrEP, người dùng nên kết hợp với các biện pháp bảo vệ khác để đảm bảo an toàn tối đa:

• Sử dụng bao cao su: Bao cao su vẫn là phương pháp phòng ngừa bệnh HIV/AIDS hiệu quả và cần thiết trong mọi trường hợp.
• Xét nghiệm HIV định kỳ: Để kiểm tra sức khỏe và phát hiện sớm nếu có nguy cơ nhiễm.
• Không dùng chung các dụng cụ cá nhân: Các dụng cụ có khả năng tiếp xúc với máu, như dao cạo hoặc bấm móng tay, không nên dùng chung để tránh nguy cơ lây nhiễm.

Các biện pháp này kết hợp cùng thuốc ARV PEP và PrEP sẽ giúp tăng hiệu quả phòng ngừa HIV, đồng thời mang đến sự an toàn cho bản thân và cộng đồng.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc ARV PEP và PrEP

Khi sử dụng các loại thuốc chống phơi nhiễm HIV, cần chú ý các điểm sau để đạt hiệu quả cao nhất:

• Tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng: Dùng đủ liều lượng và đúng thời gian quy định.
• Không tự ý ngưng thuốc: Dừng thuốc trước khi hoàn thành liệu trình có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Hạn chế sử dụng chất kích thích, rượu bia trong quá trình dùng thuốc.
• Theo dõi sức khỏe thường xuyên: Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu khác thường nào, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án xử lý kịp thời.

Thuốc chống phơi nhiễm HIV là những giải pháp hiệu quả để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm HIV. Để tối đa hóa hiệu quả, cần sử dụng đúng cách theo chỉ dẫn của bác sĩ và kết hợp các biện pháp phòng ngừa khác. Chủ động phòng ngừa HIV là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng khỏi dịch bệnh.