Viêm đại tràng màng giả: Viêm đại tràng do kháng sinh

Viêm đại tràng màng giả là gì?

Viêm đại tràng màng giả (Pseudomembranous colitis), còn được gọi là viêm đại tràng liên quan đến kháng sinh hoặc viêm đại tràng do C. difficile, là tình trạng viêm nhiễm ở vùng đại tràng do vi khuẩn Clostridioides difficile (trước đây là Clostridium difficile) phát triển quá mức gây ra.

Bệnh lý này thường liên quan đến thời gian nằm viện gần đây hoặc điều trị bằng kháng sinh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm đại tràng màng giả

Các triệu chứng của tiêu chảy do C. difficile thường bắt đầu trong 5 - 10 ngày sau khi bắt đầu dùng kháng sinh nhưng cũng có thể xảy ra vào ngày đầu tiên hoặc đến 2 tháng sau đó. Tiêu chảy thường xuyên, mức độ nhẹ, phân bán lỏng hoặc đôi khi có lẫn máu. Chuột rút hoặc đau là phổ biến, nhưng hiếm khi buồn nôn và nôn. Bụng có thể hơi mềm.

Bệnh nhân bị viêm đại tràng nhiễm độc (viêm đại tràng tối cấp) đau nhiều hơn và mệt mỏi, nhịp tim nhanh, chướng bụng và đau. Nếu thủng đại tràng thì có dấu hiệu phúc mạc.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm đại tràng màng giả

Mất nước: Tiêu chảy nặng gây mất nhiều dịch và chất điện giải. Điều này khiến cơ thể khó hoạt động bình thường và tụt huyết áp đến mức nguy hiểm.

Suy thận: Trong một số trường hợp, tình trạng mất nước có thể xảy ra quá nhanh khiến chức năng thận bị suy giảm nhanh chóng (suy thận).

Phình đại tràng nhiễm độc: Trong tình trạng hiếm gặp này, đại tràng không thể tống khí và phân ra ngoài dẫn đến bị căng phồng rất nhiều (megacolon). Nếu không được điều trị kịp thời, đại tràng có thể bị vỡ và vi khuẩn từ đại tràng xâm nhập vào ổ bụng. Bệnh nhân bị phình hoặc vỡ đại tràng cần được phẫu thuật khẩn cấp vì nhanh chóng tiến triển thành tử vong.

Thủng ruột: Hiếm gặp và là kết quả của việc niêm mạc đại tràng bị tổn thương nhiều hoặc sau khi gặp biến chứng phình đại tràng nhiễm độc. Ruột bị thủng làm vi khuẩn tràn từ ruột vào khoang bụng, dẫn đến nhiễm trùng đe dọa tính mạng (viêm phúc mạc).

Tử vong: Ngay cả khi nhiễm C. difficile nhẹ đến trung bình cũng có thể nhanh chóng tiến triển thành bệnh gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng màng giả

Cơ thể con người thường có nhiều vi khuẩn cộng sinh tự nhiên trong đại tràng ở trạng thái cân bằng, nhưng thuốc kháng sinh và các loại thuốc khác có thể làm đảo lộn sự cân bằng này. Viêm đại tràng màng giả xảy ra khi một số vi khuẩn nhất định - thường là C. difficile - phát triển nhanh chóng do các vi khuẩn có lợi thường giữ chúng trong tầm kiểm soát đã bị tiêu diệt bởi kháng sinh. Một số độc tố do C. difficile sản xuất, thường chỉ tồn tại ở một lượng nhỏ, tăng cao và gây hại cho đại tràng.

Mặc dù hầu hết mọi loại kháng sinh đều có thể gây ra viêm đại tràng màng giả, nhưng một số loại thường gây viêm đại tràng màng giả hơn bao gồm:

• Fluoroquinolon, như ciprofloxacin và levofloxacin;

• Penicillin, như amoxicillin và ampicillin;

• Clindamycin;

• Cephalosporin, như cefixime.

Các nguyên nhân khác:

• Thuốc hóa trị được chỉ định để điều trị ung thư có thể phá vỡ sự cân bằng của vi khuẩn trong đại tràng.

• Một số bệnh ảnh hưởng đến đại tràng, như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, cũng có thể khiến mắc bệnh viêm đại tràng màng giả.

• Các bào tử của C. difficile kháng nhiều chất khử trùng thông thường và có thể được lây truyền từ nhân viên y tế sang bệnh nhân. Càng ngày, số lượng bệnh nhân không có yếu tố nguy cơ nhiễm C. difficile càng tăng, bao gồm cả những người gần đây không khám chữa bệnh hoặc sử dụng kháng sinh. Đây được gọi là C. difficile mắc phải cộng đồng.