Bệnh viêm tụy có nguy hiểm không​? Biến chứng và phương pháp phòng bệnh

Tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất enzyme tiêu hóa và điều hòa đường huyết. Tuy nhiên, khi cơ quan này bị viêm, nó có thể gây ra những hậu quả khó lường. Viêm tụy được chia thành hai dạng chính là cấp tính và mạn tính, mỗi loại đều mang đến những rủi ro khác nhau. Vậy viêm tụy có nguy hiểm không?

Viêm tụy có nguy hiểm không?

Viêm tụy có nguy hiểm không? Câu trả lời là có, viêm tụy có thể nguy hiểm, nhưng mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào dạng bệnh, giai đoạn phát triển và cách điều trị. Viêm tụy bao gồm hai loại chính là viêm tụy cấp tính và viêm tụy mạn tính, mỗi loại đều có những nguy cơ riêng.

Viêm tụy cấp tính

Viêm tụy cấp xảy ra đột ngột, thường do sỏi mật, uống rượu nhiều hoặc triglyceride máu cao. Ở mức độ nhẹ, bệnh có thể tự khỏi sau vài ngày điều trị với tỷ lệ tử vong dưới 1%. Tuy nhiên, nếu diễn tiến nặng, viêm tụy cấp có thể dẫn đến:

• Suy đa cơ quan: Gan, thận, phổi bị ảnh hưởng nghiêm trọng;
• Nhiễm trùng tụy: Vi khuẩn xâm nhập gây áp xe hoặc hoại tử;
• Tỷ lệ tử vong: Ở các trường hợp nặng, tỷ lệ tử vong dao động từ 10 - 30%, đặc biệt khi không can thiệp kịp thời.

Viêm tụy mạn tính

Viêm tụy mạn là tình trạng tổn thương kéo dài, thường do lạm dụng rượu bia hoặc yếu tố di truyền. Bệnh tiến triển chậm nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng lâu dài như:

• Suy dinh dưỡng: Do giảm khả năng tiêu hóa chất béo và hấp thu vitamin A, D, E, K;
• Đái tháo đường: Tổn thương tế bào beta sản xuất insulin, dẫn đến không dung nạp glucose hoặc hạ đường huyết;
• Ung thư tụy: Nguy cơ tăng cao ở người mắc viêm tụy mạn lâu năm.

Vậy viêm tụy có nguy hiểm không? Câu trả lời là nếu không được phát hiện và điều trị sớm, cả hai dạng đều có thể gây hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.

Các biến chứng của viêm tụy

Viêm tụy không chỉ dừng lại ở cơn đau mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát. Trong đó, biến chứng của viêm tụy cấp bao gồm:

• Hoại tử tụy: Mô tụy bị phá hủy, dễ dẫn đến nhiễm trùng hoặc áp xe;
• Nang giả tụy: Túi dịch hình thành quanh tụy, có thể vỡ gây xuất huyết nội;
• Suy hô hấp: Do tràn dịch màng phổi hoặc viêm phổi thứ phát;
• Sốc nhiễm khuẩn: Nhiễm trùng lan rộng, gây tụt huyết áp và suy đa cơ quan.

Bên cạnh đó, biến chứng của viêm tụy mạn bao gồm:

• Tắc nghẽn ống mật/tá tràng: Gây vàng da, đau bụng kéo dài;
• Cổ trướng hoặc tràn dịch màng phổi: Dịch tích tụ ở bụng hoặc ngực, gây khó thở;
• Huyết khối tĩnh mạch lách: Làm giãn tĩnh mạch dạ dày, tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa;
• Giả phình động mạch: Động mạch gần tụy bị tổn thương, dễ vỡ gây nguy hiểm;
• Ung thư tụy: Nguy cơ tăng gấp 10 đến 20 lần so với người bình thường.

Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về viêm tụy

Dưới đây là những câu hỏi phổ biến liên quan đến “viêm tụy có nguy hiểm không” và câu trả lời chi tiết:

Viêm tụy có ảnh hưởng đến tính mạng không?

Có, đặc biệt với viêm tụy mạn hoặc viêm tụy cấp nặng. Nếu không điều trị kịp thời, các biến chứng như suy đa cơ quan hoặc nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến tử vong.

Không chỉ vậy, bệnh viêm tụy cấp nặng có thể gây tử vong đột ngột nếu diễn tiến thành sốc hoặc suy nội tạng. Tuy nhiên, ở mức độ nhẹ, tỷ lệ tử vong rất thấp (dưới 1%).

Viêm tụy có lây không?

Không, viêm tụy không lây lan từ người sang người. Bệnh lý này là kết quả của các yếu tố như sỏi mật, rượu bia hoặc rối loạn chuyển hóa, không phải bệnh truyền nhiễm.

Viêm tụy có di truyền không?

Có thể, đặc biệt với viêm tụy mạn do đột biến gen PRSS1. Nếu gia đình có tiền sử mắc viêm tụy cấp hoặc mạn, bạn nên kiểm tra để phát hiện sớm, từ đó phòng ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Viêm tụy có đau không?

Có, bệnh viêm tụy cấp thường có kiểu đau bụng rất đặc trưng, dễ nhận biết. Đó là tình trạng đau bụng đột ngột, dữ dội, lan ra sau lưng là dấu hiệu điển hình, có thể kèm theo buồn nôn. Với viêm tụy mạn, cơn đau có thể kéo dài, trầm trọng, ảnh hưởng đến cả sức khỏe tâm thần.

Phương pháp phòng tránh viêm tụy hiệu quả

Bạn hoàn toàn có thể giảm nguy cơ mắc viêm tụy bằng những thay đổi đơn giản trong lối sống, bao gồm:

• Hạn chế rượu bia: Uống rượu là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy, đặc biệt là viêm tụy mạn. Ngừng ngay thói quen này giúp bảo vệ tuyến tụy khỏi tổn thương. Đồng thời, đây cũng là yếu tố tiên quyết trong quá trình điều trị viêm tụy cấp để đảm bảo đạt hiệu quả điều trị.
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh: Sỏi mật là một trong những nguyên nhân chính của viêm tụy cấp, thường hình thành do cholesterol tích tụ. Bởi vậy, trong chế độ ăn, hãy ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây ít đường. Đồng thời, hạn chế đồ chiên rán, nhiều đường, thực phẩm nhiều cholesterol.
• Tập thể dục thường xuyên: Người bị béo phì có nguy cơ viêm tụy cao hơn do tăng triglyceride và sỏi mật. Tập thể dục 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần (đi bộ, chạy bộ) giúp duy trì cân nặng ổn định và giảm rủi ro mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm.
• Tránh giảm cân cấp tốc: Tuy nhiên, giảm cân quá nhanh làm gan sản xuất nhiều cholesterol, tăng nguy cơ sỏi mật và viêm tụy. Hãy giảm cân từ từ, an toàn dưới hướng dẫn của chuyên gia.
• Bỏ hút thuốc: Hút thuốc làm tổn thương tụy, tăng nguy cơ viêm tụy gấp 1,5 lần. Từ bỏ thuốc lá không chỉ bảo vệ tụy mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.

“Viêm tụy có nguy hiểm không?”, câu trả lời phụ thuộc vào mức độ bệnh và cách bạn xử lý. Viêm tụy nhẹ có thể hồi phục nhanh, nhưng nếu để nặng, nó có thể gây biến chứng nghiêm trọng như suy nội tạng, ung thư tụy hay thậm chí tử vong. Hãy duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao.