Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn

Đa số các bệnh nhân bị ung thư giai đoạn muộn thường có các triệu chứng là chán ăn, mất giảm giác ngon miệng. Bệnh nhân thường có xu hướng thích ăn những thức ăn mềm và loãng, thích uống nhiều hơn ăn và hay bỏ bữa vì sức khỏe kém. Đối với những bệnh nhân khó nuốt, hay gặp các vấn đề đau họng do tác dụng phụ của các phương pháp điều trị, nên thích hợp ăn đồ loãng. Đặc biệt, vào những ngày thời tiết quá nóng hay quá lạnh, bệnh nhân thường không thấy đói nhiều và có thể cần rất ít thức ăn.

Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn

Bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn có thể ăn hầu hết tất cả các loại thực phẩm. Trong khoảng thời gian này, việc ăn uống chủ yếu là phục vụ nhu cầu sở thích hơn là để nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng. Bệnh nhân thường không thể ăn đủ bữa vì mệt mỏi. Tuy nhiên, một số bệnh nhân cần phải tuân theo chế độ ăn uống đặc biệt. Ví dụ như bệnh nhân ung thư đường tiêu hoá nhất thiết cần dùng những thức ăn mềm để không bị tắc ruột.

Người thân, người chăm sóc nên động viên bệnh nhân ăn đủ bữa hoặc có thể chia làm nhiều bữa nhỏ. Không nên ăn những món quá nhiều gia vị như quá ngọt, quá chua, cay hoặc quá mặn sẽ dễ gây buồn nôn và nôn. Tuyệt đối không nên ăn thức ăn có nguy cơ gây dị ứng. Nên đảm bảo đủ các nhóm chất: Tinh bột, đạm, chất béo có lợi, đường, chất xơ… trong các bữa ăn. Buổi tối không nên ăn quá no hoặc ăn quá muộn sau 20 giờ. Nếu bệnh nhân đói bụng có thể uống sữa, nước hoa quả ít đường vào buổi tối.

Chăm sóc cho bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn, người chăm sóc cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng bằng những gợi ý sau:

• Nhu cầu ăn uống cũng như nguyện vọng của bệnh nhân và gia đình là gì?
• Nếu bữa ăn theo sở thích của bệnh nhân, điều đó có ảnh hưởng đến quá trình điều trị hay không?
• Liệu lợi ích mang lại có nhiều hơn nguy cơ và chi phí?

Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn

Tham vấn bác sĩ điều trị về thực đơn dinh dưỡng cho bệnh nhân

Người thân, người chăm sóc nên ghi chép lại thực đơn, những món ăn mà bệnh nhân yêu thích và muốn ăn để hỏi ý kiến bác sĩ điều trị. Bác sĩ lúc này sẽ đưa ra tư vấn phù hợp về thực đơn dựa theo sở thích của bệnh nhân. Đối với những bệnh nhân sức khỏe quá yếu, bác sĩ cũng như chuyên gia dinh dưỡng có thể khuyên sử dụng thêm các loại sữa, thực phẩm chức năng giúp hỗ trợ phục hồi sức khỏe và dinh dưỡng trong quá trình điều trị.

Với những bệnh nhân không có khả năng ăn uống qua đường miệng, thường xuyên bị trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ có thể sẽ hỗ trợ bằng cách đặt ống xông dạ dày. Thức ăn dạng loãng như sữa, cháo, chất dinh dưỡng dạng nước… sẽ được truyền qua ống xông giúp bệnh nhân khỏe hơn, tỉnh táo hơn, giảm buồn nôn và người chăm sóc cũng cảm thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên, viêc đặt ống xông có thể sẽ phải thực hiện tiểu phẫu, người chăm sóc cần cẩn thận khi cho bệnh nhân ăn dễ gây sặc, viêm phổi hoặc tiêu chảy, táo bón.

Với bệnh nhân thường xuyên bị trào ngược dạ dày thực quản bác sĩ có thể sẽ hỗ trợ bằng cách đặt ống xông dạ dày

Chăm sóc giảm nhẹ giúp giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân

Mục tiêu của chăm sóc giảm nhẹ (palliative care) là cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân mắc bệnh nghiêm trọng hoặc bệnh đe dọa đến tính mạng. Chăm sóc giảm nhẹ nhằm ngăn ngừa hoặc điều trị các triệu chứng, tác dụng phụ và các vấn đề tâm lý, xã hội và tinh thần gây ra bởi bệnh tật hoặc phương pháp điều trị. Chăm sóc giảm nhẹ đối với bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn bao gồm liệu pháp dinh dưỡng và điều trị bằng thuốc.

Mỗi bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau

Bệnh nhân và người thân có quyền quyết định sau khi được giải thích đầy đủ. Đội ngũ y tế và chuyên gia dinh dưỡng có thể giải thích lợi ích cũng như nguy cơ của việc hỗ trợ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn. Đa số trường hợp, việc hỗ trợ dinh dưỡng là có hại nhiều hơn có lợi, đặc biệt là dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch.

Tuy nhiên, với những ai có chất lượng cuộc sống tốt nhưng không có khả năng ăn uống đầy đủ qua đường miệng, dinh dưỡng qua sonde (xông, ống thông) dạ dày sẽ là tốt nhất. Lợi ích và nguy cơ của dinh dưỡng qua sonde dạ dày ở ung thư giai đoạn muộn bao gồm cụ thể như sau:

Lợi ích

• Bệnh nhân có thể giúp bệnh nhân tỉnh táo hơn.
• Có thể giúp người nhà bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn.
• Bệnh nhân có thể làm giảm buồn nôn.
• Có thể mang lại hy vọng cho bệnh nhân.

Tác hại

• Bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để đặt ống sonde vào đường tiêu hóa.
• Có thể tăng lượng nước bọt ở miệng và họng, gây sặc hoặc bị viêm phổi.
• Bệnh nhân có thể tiêu chảy hay táo bón.
• Có thể gây ra nhiễm trùng.
• Việc chăm sóc cá nhân cho bệnh nhân có thể làm việc chăm sóc bệnh nhân khó khăn hơn.

Mỗi bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau

Những lưu ý khi chăm sóc người bệnh ung thư giai đoạn muộn

Bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn có sức khỏe tương đối kém tùy vào thể trạng mỗi người. Khi hiểu rõ được vấn đề dinh dưỡng như thế nào là phù hợp cho họ, người nhà cũng như người chăm sóc có thể nhẹ nhàng hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân. Ngoài vấn đề dinh dưỡng, người chăm sóc cũng cần xây dựng thói quen lành mạnh cho bệnh nhân như cử động tay chân nhẹ nhàng tại giường để người bệnh cảm thấy lưu thông máu huyết và vui vẻ hơn.

Hoàng Yến

Nguồn tham khảo: yhoccongdong.com