Vẹo cột sống: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Bệnh cong vẹo cột sống là gì?

Bệnh cong vẹo cột sống, hay còn gọi là scoliosis, là một tình trạng bệnh lý trong đó cột sống có các đường cong bất thường. Đường cong này có thể khiến cột sống nghiêng về phía trước hoặc phía sau (gù cột sống) hoặc lệch sang một bên (cong cột sống). Bệnh này được đặc trưng bởi sự cong bất thường của cột sống.

Các đường cong tự nhiên là một phần của cấu trúc cột sống. Tuy nhiên, khi những đường cong này trở nên bất thường, chúng có thể gây ra tình trạng vẹo cột sống. Mặc dù bệnh cong vẹo cột sống hiếm khi gây ra triệu chứng đau đớn, nhưng nó có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình thoái hóa của cột sống, đặc biệt là ở người lớn.

Các loại cong vẹo cột sống

Các loại vẹo cột sống thường gặp bao gồm:

Vẹo cột sống chữ C:

Tình trạng cong vẹo của cột sống mà đường cong uốn theo một hướng, tạo thành hình chữ C.

Vị trí thường xảy ra gồm:

• Cột sống thắt lưng (lumbar vertebrae)
• Cột sống bắt đầu từ dưới ngực
• Cột sống bắt đầu từ lồng ngực (thoracic vertebrae)

Loại vẹo cột sống này có mức độ nguy hiểm thấp hơn hình chữ S, nhưng có thể tiến triển nhanh nếu không được điều trị kịp thời.

Vẹo cột sống chữ S:

• Tình trạng này liên quan đến cả đường cong ở phần ngực và phần thắt lưng, còn được gọi là vẹo cột sống kép.
• Ban đầu, bệnh nhân (patient) có thể khó phát hiện vì các đường cong có xu hướng cân bằng lẫn nhau.
• Vẹo cột sống chữ S ít gặp hơn dạng chữ C, nhưng cần điều trị và cải thiện tình trạng khẩn cấp hơn do mức độ phức tạp và nguy hiểm cao hơn.

Những triệu chứng của vẹo cột sống

Bệnh này có thể gây ra một loạt các triệu chứng hoặc dấu hiệu có thể nhận biết được, đặc biệt ở những trường hợp nặng.

Các triệu chứng của bệnh vẹo cột sống bao gồm:

• Cột sống cong bất thường: Cột sống có thể cong sang một hoặc hai phía, tạo thành hình chữ C hoặc S rõ ràng.
• Cơ thể nghiêng về một bên: Người bệnh có thể có dáng đứng hoặc dáng đi bị nghiêng do sự cong của cột sống.
• Vai và hông không đều: Một bên vai hoặc hông có thể cao hơn bên kia, thường là do xoay của cột sống.
• Lồng ngực biến dạng: Xương sườn (rib cage) có thể nhô ra bất thường ở một bên, làm cho lồng ngực không đồng đều.
• Đau lưng: Mặc dù không phải là triệu chứng phổ biến ở mọi đối tượng, nhưng đau lưng có thể xuất hiện, đặc biệt là ở người lớn tuổi do sự thoái hóa liên quan đến bệnh vẹo cột sống.

Trong một số trường hợp, bệnh vẹo cột sống có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện thông qua các khám sức khỏe định kỳ hoặc khi điều trị y tế cho các vấn đề khác.

Hiểu rõ triệu chứng, hành động ngay: Dấu hiệu vẹo cột sống và cách tự kiểm tra vẹo cột sống

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh cong vẹo cột sống

Các biến chứng khi mắc bệnh:

• Các vấn đề về hô hấp: Trong trường hợp cong vẹo cột sống nặng, khung xương sườn có thể ép vào phổi, khiến bệnh nhân khó thở hơn.
• Đau lưng: Những người bị cong vẹo cột sống khi còn nhỏ có thể dễ bị đau lưng mãn tính hơn khi trưởng thành, đặc biệt nếu độ cong bất thường lớn và không được điều trị.
• Biến dạng cột sống: Khi tình trạng cong vẹo cột sống trầm trọng hơn có thể gây ra những thay đổi đáng kể - bao gồm xương sườn nổi rõ, xương hông và xương vai không đồng đều, thắt lưng và thân mình lệch sang một bên. Tình trạng thường khiến bệnh nhân trở nên tự ti về ngoại hình của mình.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào của cong vẹo cột sống đã nêu trên, cần thăm khám với bác sĩ ngay để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ ngăn chặn tiến triển đồng thời phục hồi chức năng và thẩm mỹ của phần xương bị cong vẹo.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh cong vẹo cột sống

Bệnh cong vẹo cột sống có nhiều nguyên nhân khác nhau, từ bẩm sinh đến các yếu tố môi trường và sinh lý:

• Bẩm sinh: Một số trường hợp cong vẹo cột sống được xác định là do các rối loạn bẩm sinh, nơi sự phát triển không bình thường của xương cột sống xảy ra ngay từ khi còn trong bụng mẹ.
• Di truyền: Yếu tố di truyền cũng đóng một vai trò quan trọng, với nhiều trường hợp cong vẹo cột sống xuất hiện trong cùng một gia đình, cho thấy sự liên kết gen.
• Thói quen sinh hoạt và tư thế: Các thói quen sinh hoạt sai tư thế, như ngồi không đúng cách, mang vác nặng một cách thường xuyên, có thể dẫn đến sự phát triển của bệnh cong vẹo cột sống.
• Thoái hóa xương khớp: Khi tuổi tác tăng lên, các điều kiện như thoái hóa khớp và xương có thể góp phần làm tăng nguy cơ phát triển bệnh cong vẹo cột sống do sự yếu đi của hệ thống hỗ trợ xương.
• Loãng xương: Loãng xương, một tình trạng làm giảm mật độ và độ bền của xương, cũng được biết đến là nguyên nhân gây ra bệnh cong vẹo cột sống, nhất là ở người già.
• Các vấn đề về thần kinh: Các rối loạn thần kinh hoặc cơ, như bại não, có thể gây ra sự mất cân bằng trong cách điều khiển cơ bắp, dẫn đến bệnh cong vẹo cột sống.
• Biến chứng sau phẫu thuật: Trong một số trường hợp, bệnh cong vẹo cột sống có thể phát triển như một biến chứng sau khi trải qua phẫu thuật lớn liên quan đến cột sống hoặc các khu vực lân cận.
• Chiều dài chân không đều: Sự khác biệt về chiều dài của hai chân có thể gây ra bệnh cong vẹo cột sống do sự mất cân bằng khi di chuyển và tải trọng không đều lên cột sống.
• Giới tính: Nghiên cứu cho thấy phụ nữ có khả năng cao hơn đáng kể so với nam giới trong việc phát triển các hình thức nghiêm trọng của bệnh cong vẹo cột sống, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì.

Các nguyên nhân này, từ di truyền đến môi trường, cùng nhau góp phần vào sự phát triển của bệnh cong vẹo cột sống, một bệnh lý phức tạp ảnh hưởng đến cột sống.

Đối phó với nguyên nhân, tránh biến chứng: Nguyên nhân và hậu quả của cong vẹo cột sống