U tế bào hắc tố là gì? Nguyên nhân gây bệnh, phương pháp điều trị và nguyên tắc phòng ngừa

U tế bào hắc tố là gì?

Ung thư hắc tố là bệnh lý ác tính của các tế bào sinh sắc tố melanin, các tế bào này phân bố chủ yếu (khoảng 90%) ở phần đáy của lớp thượng bì. Loại ung thư này thường khởi đầu từ một vết tàn nhang, nốt ruồi lành tính, đám sắc tố bẩm sinh hay còn gọi là vết bớt. Ung thư hắc tố là bệnh lý nguy hiểm nhất trong ba loại ung thư da vì khối u thường tiến triển nhanh, xâm lấn sâu vào các mô và di căn sang nhiều cơ quan khác của cơ thể.

U tế bào hắc tố xuất hiện chủ yếu trên da; ngoài ra còn trên niêm mạc miệng, sinh dục, trực tràng và kết mạc. Các khối u ác tính cũng có thể phát triển trong lớp màng mạch của mắt, trong màng não (pia hoặc màng nhện) và trong móng tay.

Khối u di căn thông qua hệ bạch huyết và mạch máu. Di căn đến các vùng da lân cận dẫn đến hình thành các sẩn hoặc nốt vệ tinh có hoặc không có sắc tố. Nghiêm trọng hơn, khối u cũng có thể di căn đến các vùng da xa hoặc các cơ quan nội tạng. Đôi khi, các tế bào di căn hoặc sưng hạch bạch huyết được phát hiện trước khi xác định được vị trí tổn thương ban đầu.

Ung thư tế bào hắc tố được phân thành 4 loại:

U hắc tố lan rộng trên bề mặt

Chiếm 70% ung thư hắc tố, thường không có triệu chứng, xuất hiện phổ biến nhất ở chân phụ nữ và thân của nam giới. Tổn thương thường là một mảng với các vùng không đều, nổi lên và có màu nâu hoặc rám, thường kèm các đốm đỏ, trắng, đen và xanh hoặc các nốt nhỏ, đôi khi nổi lên màu xanh đen.

Chú ý các vết lõm nhỏ giống như khía ở vùng viền và sự mở rộng hoặc thay đổi màu sắc. Về mặt mô học, các tế bào hắc tố không điển hình xâm lấn vào lớp hạ bì và biểu bì. Loại u ác tính này phổ biến nhất có đột biến kích hoạt trong gen BRAF ở V600.

Khối u ác tính dạng nốt

Chiếm từ 15 - 30% các khối u ác tính, có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể dưới dạng sẩn sẫm màu, sần sùi hoặc mảng bám thay đổi từ màu ngọc trai sang màu xám đến đen. Đôi khi, một tổn thương có chứa ít sắc tố hoặc có thể trông giống như một khối u mạch máu. Trừ khi bị loét, u hắc tố dạng nốt không có triệu chứng, nhưng bệnh nhân thường phải đi thăm khám vì tổn thương lan rộng nhanh chóng.

U hắc tố Lentigo maligna

Chiếm 5% các khối u ác tính, thường phát sinh ở những bệnh nhân lớn tuổi từ lentigo ác tính (tàn nhang Hutchinson hoặc u hắc tố ác tính tại chỗ - một đốm nâu hoặc rám nắng giống như tàn nhang). U thường xuất hiện trên mặt hoặc các khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng như một nốt sần hoặc mảng không có triệu chứng, phẳng, rám nắng hoặc nâu, có hình dạng bất thường với các đốm màu nâu sẫm hoặc đen rải rác không đều trên bề mặt.

Trong lentigo ác tính, cả tế bào hắc tố bình thường và ác tính đều ở lớp biểu bì. Khi các tế bào hắc tố ác tính xâm lấn lớp hạ bì và tổn thương thì được gọi là u hắc tố lentigo ác tính và có thể di căn. Loại u ác tính này thường có đột biến trong gen C-kit.

U hắc tố không sắc tố

U hắc tố không sắc tố là một loại u ác tính không tạo ra sắc tố. Nó có thể là bất kỳ loại nào trong số 4 loại chính và thường được xếp chung với các loại ung thư hắc tố phụ như u ác tính dạng spitzoid, u ác tính desmoplastic, u hắc tố hướng thần kinh và các loại khác.

Gặp phải ở < 10% các khối u ác tính, các khối u ác tính không sắc tố có thể có màu hồng, đỏ hoặc hơi nâu nhạt và đường viền rõ ràng. Sự xuất hiện của chúng có thể gợi ý các tổn thương lành tính, hoặc một dạng ung thư da không phải u ác tính, và do đó dẫn đến chẩn đoán muộn và tiên lượng có thể xấu hơn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u tế bào hắc tố

Dấu hiệu đầu tiên của u tế bào hắc tố là hình thành nối ruồi mới hoặc sự thay đổi bề ngoài của nốt ruồi đã có như:

• Phát triển kích thước;

• Thay đổi hình dạng, màu sắc;

• Chảy máu hoặc chai sạn;

• Ngứa hoặc đau.

Có thể phân biệt nốt ruồi bình thường và u tế bào hắc tố bằng các đặc trưng sau:

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến u tế bào hắc tố

Tia cực tím trong ánh nắng mặt trời (đặc biệt là UVB) tác động trực tiếp và lặp lại trên vùng da không được che chắn, làm tổn thương tế bào biểu bì là nguyên nhân chính gây ra u tế bào hắc tố.

Các nguồn ánh sáng nhân tạo như đèn chiếu nắng và giường tắm nắng cũng có thể gây u tế bào hắc tố.