Ung thư vòm mũi là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh ung thư vòm mũi là gì?

Bệnh ung thư vòm mũi (hay ung thư vòm mũi họng) là một trong 5 loại ung thư phổ biến tại Việt Nam. Nó đứng đầu trong danh sách ung thư Đầu Mặt Cổ và Tai Mũi Họng. Bệnh xảy ra do các khối u ác tính nằm ở vị trí mũi họng tăng sinh, sau đó lan ra những khu vực xung quanh. Diễn tiến của các khối u ác tính tương đối nhanh so với những loại ung thư khác nhưng không có triệu chứng điển hình ở giai đoạn đầu nên người bệnh thường xem nhẹ. Vì thế, bệnh nhân chỉ phát hiện ung thư vòm mũi họng vào giai đoạn muộn.

Theo các báo cáo, độ tuổi thường mắc ung thư vòm mũi họng là từ 40 đến 60 tuổi, giới tính nam nhiều hơn nữ theo tỉ lệ 2.5:1. Những người có nguy cơ cao bị ung thư có thể kể đến là:

• Người có chế độ ăn uống nhiều thịt, cá muối mặn.
• Người có gen liên quan đến những yếu tố gây ung thư.
• Người có tiền sử gia đình bị mắc ung thư vòm mũi họng.
• Người đã nhiễm virus EBV.

Ngoài ra, các nghiên cứu còn cho biết, các đối tượng thường uống nhiều rượu, hút thuốc, môi trường làm việc tiếp xúc nhiều hoá chất, khói bụi có liên quan mật thiết đến căn bệnh ung thư này.

Triệu chứng của ung thư vòm mũi họng

Các dấu hiệu của bệnh ung thư được chia thành từng giai đoạn như sau:

Giai đoạn đầu

Triệu chứng của ung thư vòm mũi họng diễn ra âm thầm, bệnh nhân khó phát hiện. Một số dấu hiệu bệnh sớm là nhức đầu với cơn nhức nửa đầu và nhức thành từng cơn hoặc âm ỉ. Người bệnh có xu hướng dùng thuốc giảm đau nhưng tình trạng cũng không tiến triển rõ rệt.

Giai đoạn khu trú

Vào giai đoạn khu trú, chứng nhức đầu càng thêm rõ rệt, bệnh nhân bị nhức nửa đầu hoặc nhức sâu vào hốc mắt, ở vùng thái dương. Kèm theo đó, các triệu chứng ở bộ phận kề cận như tai, mũi, miệng, hạch sẽ khác nhau tùy thuộc vào vị trí bản chất khối u. Những triệu chứng không điển hình là:

• Mũi: Chảy máu mũi, chảy mũi nhầy, bệnh nhân hay hỉ mũi có lẫn máu, nghẹt mũi cùng bên với đầu bị nhức. Ban đầu, người bệnh chỉ bị nghẹt 1 bên mũi nhưng sẽ nặng hơn về sau, lan sang phía mũi bên kia.
• Tai: Khối u vòm mũi đè vào lỗ thông vòi nhĩ khiến người bệnh cảm thấy ù tai, nghe kém. Khối u càng lớn thì triệu chứng ù tai càng nặng, tình trạng nghe kém hơn, người bệnh bị đau một bên đầu và vẫn không khỏi dù đã uống thuốc giảm đau.
• Vòm mũi họng: Thời gian đầu, người bệnh có cảm giác bị vướng ở vòm mũi họng, tương tự như khi bị viêm vòm họng.
• Mắt: Khối u lan đến sọ khiến cho mắt người bệnh không khép kín được, không di chuyển mắt được dẫn đến liệt nhãn cầu, thị lực giảm, lé trong.
• Miệng: Cử động miệng hạn chế, không cắn chặt, khó đưa hàm qua lại hai bên, bị đau khi nhai lâu, miệng và một bên mặt có cảm giác tê bì.
• Thần kinh: Liệt dây thần kinh sọ, đau đầu.
• Hạch: Nổi hạch góc hàm, ban đầu có kích thước nhỏ, sau đó to dần. Hạch cứng, khi ấn không gây đau, không viêm vùng quanh hạch. Thời gian đầu hạch di động rồi dần hạn chế, cuối cùng là cố định do hạch dính vào da cơ.
• Nội soi vòm: Phát hiện khối u sùi, xung quanh có thâm nhiễm vùng nóc vòm hoặc thành bên vòm, vùng gờ loa vòi tai.

Giai đoạn lan tràn

Vào giai đoạn bệnh lan tràn, toàn thân người bệnh sẽ suy giảm về thể trạng, mất ngủ, kém ăn dẫn đến sụt cân. Bệnh nhân bị thiếu máu, da vàng rơm, hay bị sốt do bội nhiễm.

• Lan ra phía trước: Khối u lan vào hốc mũi gây ngạt, mũi chảy mủ có mùi hôi, thường xen lẫn tia máu. Khi đi khám mũi phát hiện khối u sâu trong hốc mũi, dễ chảy máu, loét hoại tử.
• Lan ra bên: Khối u nằm ở loa vòi, lan theo vòi Eustache ra vùng tai giữa. Bệnh nhân bị ù tai, nghe kém một bên, đau bên trong lan ra vùng chũm. Tai chảy mủ lẫn máu, có mùi hôi, đôi khi lẫn với tổ chức hoại tử. Nội soi tai thấy màng tai thủng, có khối u hoại tử, dễ chảy máu. Tình trạng u có thể lan ra phần ống tai ngoài.
• Lan xuống dưới: Khối u lan xuống dưới đẩy phồng màn hầu khiến giọng nói bị ảnh hưởng, nuốt sặc. Khối u lan ra miệng, thường nằm ở trụ sau amidan. Người bệnh bị khít hàm, điếc tai giữa, liệt màn hầu.
• Lan lên trên: Khối u lan lên nền sọ dẫn đến các triệu chứng nội sọ như tăng áp lực sọ, đau màng não,…

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Ở những người đã nhiễm virus Epstein - Barr, bạn nên đi khám và nội soi vòm họng mỗi năm 2 - 3 lần. Nếu có triệu chứng nghi ngờ kéo dài từ 2 tuần trở lên, bạn hãy đến bác sĩ tai mũi họng khám và yêu cầu thực hiện nội soi vòm mũi họng.

Nguyên nhân dẫn đến ung thư vòm mũi

Cho đến nay, các chuyên gia vẫn chưa tìm được bằng chứng chính xác về nguyên nhân gây nên bệnh ung thư vòm mũi họng. Tuy nhiên, người ta đã phát hiện được sự liên hệ mật thiết của loại ung thư này và nhiễm Epstein - Barr Virus (EBV).

Tuy rất thường gặp nhưng không phải cứ người nào bị nhiễm EBV là sẽ bị ung thư. Tại Hoa Kỳ, những người bị mắc EBV đều không gặp vấn đề gì về sức khoẻ sau một thời gian dài. Khoa học vẫn đang nghiên cứu về việc bệnh EBV có liên hệ dẫn đến ung thư bằng cách nào. Đã có giả thiết cho rằng vật liệu di truyền DNA từ virus Epstein - Barr khiến DNA trong tế bào vùng vòm mũi họng bị ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, người bị ung thư còn có nguyên nhân là sống và làm việc trong môi trường khói bụi, tiếp xúc với khói nhang thường xuyên, ăn thực phẩm lên men, thức ăn ướp nhiều muối, đồ cháy khét, thức ăn khô, nước tương, dầu hào có chứa 3-MCPD và 1,3 DCP, nho khô, hột vịt muối, rau quả đóng hộp để lâu, táo tàu khô,…

Chưa kể, những yếu tố do di truyền hoặc thói quen sinh hoạt như hút thuốc lá nhiều, uống bia rượu với tần suất dày đặc cũng là nguyên nhân gây bệnh. Theo nhiều báo cáo, việc dùng thuốc kích thích tăng trưởng thực vật và vật nuôi tràn lan, ăn thực phẩm không được chế biến an toàn do có nhiều chất độc hại, tiêu thụ thức ăn nhanh có quá nhiều chất béo không tốt cũng được cho là nguồn cơn gây nên bệnh ung thư vòm mũi họng.