Ai dễ bị bệnh gan nhiễm mỡ? Cách phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả

Gan nhiễm mỡ đang ngày càng trở thành mối quan tâm lớn trong cộng đồng do xu hướng gia tăng liên quan đến lối sống hiện đại. Bệnh thường tiến triển âm thầm trong thời gian dài và chỉ được phát hiện khi đã có tổn thương gan đáng kể. Nhận diện sớm những nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ, đồng thời chủ động áp dụng lối sống lành mạnh đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn và kiểm soát tình trạng này.

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong các tế bào gan khiến gan không thể hoạt động hiệu quả. Bình thường gan chứa rất ít chất béo nhưng khi lượng chất béo chiếm trên 5 - 10% trọng lượng gan sẽ dẫn đến gan nhiễm mỡ. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ ai nhưng thường gặp ở người thừa cân, béo phì, đái tháo đường hoặc lạm dụng rượu bia.

Nguyên nhân chính khiến gan tích tụ mỡ là do cơ thể hấp thu quá nhiều calo từ rượu bia hoặc thực phẩm giàu chất béo. Lượng calo thừa được chuyển hóa thành mỡ và lưu trữ trong gan. Từ năm 2023 giới chuyên gia đã thống nhất đổi tên bệnh gan nhiễm mỡ từ Fatty Liver Disease (FLD) thành Steatotic Liver Disease (SLD) để phản ánh rõ nguyên nhân gây bệnh.

Dựa theo nguyên nhân gây bệnh, gan nhiễm mỡ được chia thành hai loại chính:

• Gan nhiễm mỡ do rượu (ALD) xảy ra khi sử dụng rượu bia quá mức trong thời gian dài làm tổn hại đến tế bào gan.
• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD hay MASLD) thường liên quan đến rối loạn chuyển hóa và các yếu tố như béo phì hay tiểu đường.

NAFLD tiếp tục được chia thành hai thể. Một là gan nhiễm mỡ đơn thuần không gây viêm gan hoặc tổn thương tế bào. Hai là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu có thể gây viêm, tổn thương tế bào gan và dẫn tới biến chứng như xơ gan hoặc ung thư gan.

Ai dễ bị bệnh gan nhiễm mỡ?

Một câu hỏi được nhiều người quan tâm đó là ai dễ bị bệnh gan nhiễm mỡ? Như đã đề cập bên trên, gan nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý phổ biến liên quan đến chuyển hóa và có thể gặp ở nhiều đối tượng khác nhau. Tuy nhiên, một số nhóm người có nguy cơ cao hơn đáng kể và cần được theo dõi sát sao để phòng ngừa và điều trị kịp thời.

Người nghiện rượu

Những người nghiện rượu là đối tượng điển hình dễ mắc gan nhiễm mỡ do cồn. Chất cồn sau khi được chuyển hóa tại gan có thể làm cản trở quá trình phân giải và chuyển hóa acid béo dẫn đến tích tụ mỡ trong tế bào gan.

Người thừa cân, béo phì

Người thừa cân, béo phì hoặc có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao cũng là nhóm nguy cơ do lượng mỡ thừa trong cơ thể làm tăng tích tụ mỡ ở gan.

Người mắc bệnh đái tháo đường type 2 hoặc kháng insulin

Những người mắc bệnh đái tháo đường type 2 hoặc kháng insulin có rối loạn chuyển hóa cũng dễ phát triển gan nhiễm mỡ. Hội chứng chuyển hóa gồm các yếu tố như béo bụng, kháng insulin, huyết áp cao và tăng triglyceride cũng là yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh. Ngoài ra, một số thuốc điều trị lâu dài như amiodarone, diltiazem, steroid và tamoxifen có thể gây ảnh hưởng đến chức năng gan và dẫn tới gan nhiễm mỡ không do rượu.

Người cao tuổi

Người lớn tuổi cũng có nguy cơ cao hơn vì khả năng chuyển hóa mỡ giảm dần theo tuổi. Về giới tính, nam giới được ghi nhận có tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu cao gấp đôi so với nữ giới.

Việc xác định sớm ai dễ bị bệnh gan nhiễm mỡ sẽ giúp người bệnh có hướng điều chỉnh lối sống và theo dõi y tế phù hợp để giảm thiểu nguy cơ tiến triển thành các biến chứng gan nghiêm trọng hơn.

Cách phòng ngừa hiệu quả bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng ngày càng phổ biến và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời. Tuy nhiên, việc điều chỉnh lối sống lành mạnh hoàn toàn có thể giúp phòng ngừa căn bệnh này một cách hiệu quả.

Dinh dưỡng khoa học

Bạn cần duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học. Nên hạn chế sử dụng rượu bia và các chất kích thích để tránh tổn thương gan. Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn và các món nhiều dầu mỡ. Tăng cường bổ sung chất béo tốt như omega-3 và chất béo không bão hòa đơn từ cá hồi, cá mòi và dầu ô liu.

Tập thể dục

Ngoài dinh dưỡng, duy trì thói quen tập luyện đều đặn là rất quan trọng. Việc vận động thường xuyên giúp giảm mỡ thừa, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và phòng tránh các yếu tố nguy cơ như tiểu đường và béo phì. Bạn có thể lựa chọn các môn thể thao phù hợp như đi bộ, chạy bộ, yoga hoặc bơi lội. Nên tập luyện ít nhất 5 ngày mỗi tuần với thời gian khoảng 20 - 30 phút mỗi ngày, tùy theo thể trạng.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe gan định kỳ cũng là yếu tố quan trọng giúp phát hiện sớm gan nhiễm mỡ và nhiều bệnh lý liên quan. Nhờ đó, việc điều trị kịp thời sẽ góp phần ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm và bảo vệ chức năng gan lâu dài.

Qua bài viết trên, bạn đã có thể giải đáp câu hỏi ai dễ bị bệnh gan nhiễm mỡ rồi. Để phòng ngừa gan nhiễm mỡ, việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý kết hợp với thói quen sinh hoạt lành mạnh là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe gan. Ngoài ra, việc theo dõi sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện bệnh sớm và có biện pháp điều trị kịp thời. Bằng cách này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ và duy trì một lá gan khỏe mạnh.