Tình trạng cholesterol cao ở trẻ em do đâu?

Cholesterol thường được biết đến như một vấn đề của người trưởng thành, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc người béo phì. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các chuyên gia đã ghi nhận tình trạng tăng cholesterol máu đang xuất hiện nhiều ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Điều này khiến nhiều bậc phụ huynh không khỏi lo lắng và đặt câu hỏi: Vì sao trẻ em lại bị cholesterol cao? Tình trạng cholesterol cao ở trẻ em do đâu?

Tình trạng cholesterol cao ở trẻ em

Cholesterol là một loại chất béo có vai trò rất quan trọng trong cơ thể. Chất này được gan sản xuất tự nhiên để tham gia vào quá trình hình thành màng tế bào, sản xuất hormone và thực hiện nhiều chức năng thiết yếu khác. Ngoài việc được tạo ra trong cơ thể, cholesterol cũng có thể đến từ các loại thực phẩm hằng ngày như thịt đỏ, trứng, sữa nguyên kem và các món chiên rán nhiều dầu mỡ.

Khi nhắc đến cholesterol cao, nhiều người thường nghĩ đây là vấn đề chỉ xảy ra ở người lớn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy trẻ em cũng có nguy cơ cao gặp tình trạng này. Theo một số thống kê tại Hoa Kỳ, có khoảng 7% trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 6 đến 19 có chỉ số cholesterol trong máu vượt mức cho phép. Đây là con số không hề nhỏ và đáng để các bậc phụ huynh lưu tâm.

Tình trạng cholesterol cao ở trẻ xảy ra khi nồng độ cholesterol toàn phần hoặc cholesterol xấu LDL tăng lên quá mức, trong khi cholesterol tốt HDL lại giảm mạnh. Nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ. Một trong những nguy cơ lớn nhất là xơ vữa động mạch, tình trạng thành mạch máu bị dày lên và hẹp lại do tích tụ mỡ từ đó làm tăng khả năng bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ khi trưởng thành.

Tình trạng cholesterol cao ở trẻ em do đâu?

Tăng cholesterol máu không chỉ là vấn đề sức khỏe của người lớn, mà ngày nay, trẻ em đặc biệt là trong độ tuổi từ 5 đến 12 tuổi cũng có nguy cơ cao mắc phải. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:

Yếu tố di truyền trong gia đình

Nếu trong gia đình có người từng bị mỡ máu cao hoặc các bệnh lý tim mạch, trẻ có thể mang gen di truyền gây rối loạn chuyển hóa cholesterol. Đây là nguyên nhân thường gặp và có ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe lâu dài của trẻ.

Tình trạng tăng cholesterol máu do di truyền (rối loạn mỡ máu gia đình) là một trong những bệnh lý di truyền phổ biến nhất. Theo Hội Tim mạch Châu Âu (2019), tỷ lệ mắc bệnh này là khoảng 1 trên 200 – 250 người châu Âu. Tại Việt Nam, ước tính có gần 500.000 người mắc. Một số trẻ thậm chí mới chỉ 9 tuổi đã buộc phải đặt stent mạch vành do biến chứng xơ vữa động mạch.

Chế độ ăn uống không khoa học

Trẻ em ngày nay thường yêu thích các món ăn nhanh như gà rán, pizza, khoai tây chiên, cùng các loại nước uống có gas, bánh kẹo ngọt... Những thực phẩm này chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, tác nhân chính gây tăng cholesterol xấu trong máu. Ăn uống thiếu kiểm soát và dư năng lượng sẽ dẫn đến tích tụ mỡ trong cơ thể.

Lối sống ít vận động

Dù là độ tuổi hiếu động, nhưng ngày nay trẻ thường dành quá nhiều thời gian cho điện thoại, tivi và máy tính. Việc ngồi lâu, ít hoạt động thể chất khiến mỡ xấu tích tụ trong cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch và chuyển hóa của trẻ.

Béo phì ở trẻ em

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo rằng vào năm 2016 đã có tới 340 triệu trẻ em và thanh thiếu niên từ 5 – 19 tuổi bị thừa cân hoặc béo phì, con số cao gấp 4,5 lần so với 40 năm trước. Béo phì làm tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu, khiến chỉ số cholesterol toàn phần và LDL tăng cao, đặc biệt là ở những trẻ có vòng eo lớn.

Cách điều trị cholesterol cao ở trẻ em

Việc điều trị cholesterol cao ở trẻ em cần được cân nhắc cẩn thận tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Để điều trị cholesterol cao ở trẻ em các chuyên gia thường ưu tiên thay đổi chế độ ăn uống kết hợp với lối sống lành mạnh để kiểm soát mỡ máu hiệu quả hơn.

Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên

Hoạt động thể chất không chỉ giúp tiêu hao năng lượng dư thừa mà còn làm giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Cha mẹ có thể cho con tham gia các môn như bơi lội, chạy bộ, đạp xe, chơi bóng đá, bóng rổ hoặc các lớp võ thuật, yoga, aerobic… giúp tăng cường sức khỏe toàn diện và duy trì cân nặng hợp lý.

Hạn chế thời gian ngồi lâu, tránh nằm ngay sau khi ăn

Trẻ em ngày nay dễ bị cuốn vào điện thoại, tivi, máy tính. Do đó, cha mẹ nên chủ động hướng con đến những hoạt động ngoài trời, trò chơi vận động. Thời gian sử dụng thiết bị điện tử nên giới hạn dưới 2 giờ mỗi ngày. Ngoài ra, nên nhắc nhở trẻ không nằm ngay sau khi ăn để tránh tích tụ mỡ trong cơ thể.

Tăng rau xanh, hoa quả trong bữa ăn hàng ngày

Một chế độ ăn giàu rau củ và trái cây không chỉ cung cấp vitamin mà còn bổ sung chất xơ hòa tan giúp giảm lượng cholesterol xấu. Các loại rau họ cải (bông cải xanh, cải bó xôi), cà rốt, táo, cam... là lựa chọn rất tốt cho trẻ.

Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ và đồ ăn sẵn

Cha mẹ cần giảm bớt các món như pizza, xúc xích, khoai tây chiên, gà rán, kem, nước ngọt có gas, sữa béo và các loại đồ hộp. Những món này thường chứa chất béo bão hòa và chất bảo quản không tốt cho mạch máu và tim mạch.

Hỗ trợ trẻ giảm cân nếu thừa cân, béo phì

Việc kiểm soát cân nặng đúng cách thông qua vận động và dinh dưỡng là chìa khóa để ngăn ngừa nguy cơ tăng cholesterol kéo dài.

Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày

Nước giúp hỗ trợ quá trình trao đổi chất và loại bỏ chất thải. Trẻ trên 10kg cần ít nhất 1 lít nước/ngày, và trẻ từ 10 tuổi trở lên nên uống từ 2–2,5 lít nước mỗi ngày, bao gồm cả nước lọc và sữa.

Hy vọng qua nội dung bài viết ba mẹ đã có thêm thông tin về tình trạng cholesterol cao ở trẻ em do đâu. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này giúp ba mẹ chủ động hơn trong việc phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe tim mạch cho con em mình. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ trong bữa ăn hằng ngày, khuyến khích trẻ vận động nhiều hơn và kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và điều chỉnh. Sức khỏe của trẻ hôm nay chính là nền tảng cho tương lai vững vàng mai sau.