Bệnh dại: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh dại là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính do Rabies lyssavirus gây ra, chủ yếu lây từ nước bọt của động vật nhiễm bệnh sang người thông qua vết cắn. Virus này ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và thường dẫn đến tử vong sau khi các triệu chứng xuất hiện.

Tuy nhiên, bệnh dại ở người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Ở các nước đang phát triển, chó là loài có khả năng lây truyền bệnh dại cho người cao nhất.

Tìm hiểu ngay: Cần làm gì khi bị chó cắn nhẹ? Bị chó cắn nhẹ có nguy hiểm không?

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh dại

Triệu chứng của bệnh dại thường xuất hiện theo các giai đoạn sau khi nhiễm virus. Ban đầu, người bệnh có thể gặp các triệu chứng nhẹ như sốt, nhức đầu, và cảm giác kiệt sức, kèm theo chán ăn và buồn nôn. Những dấu hiệu này cũng có thể bao gồm cảm giác đau hoặc tê tại nơi bị vết cắn và thường kéo dài từ 3 đến 4 ngày.

Sau đó, triệu chứng bắt đầu chuyển biến nghiêm trọng hơn khi các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh bắt đầu xuất hiện, bao gồm sự kích động, lú lẫn, và lo lắng đi kèm với hiếu động thái quá. Người bệnh cũng có thể trải qua các hành vi bất thường, mất ngủ, chứng ảo giác, sợ nước, co giật cơ và cuối cùng là tê liệt.

Bệnh dại có hai dạng chính là thể cuồng và thể liệt:

• Thể Cuồng: Đây là dạng phổ biến nhất của bệnh dại, với các triệu chứng bao gồm sốt cao, đau đầu, cảm giác ngứa ran, châm chích hoặc bỏng rát tại vị trí bị cắn. Sau đó, khi virus tấn công hệ thần kinh trung ương, người bệnh có thể trải qua tình trạng viêm não và tủy sống, dẫn đến các biểu hiện như bồn chồn, lo lắng, sợ nước, sợ gió, ảo giác, lú lẫn, hành vi hung hăng, co thắt cơ bắp, khó thở, khó nuốt, tiết nhiều nước bọt, sủi bọt ở miệng, và cuối cùng là tê liệt, ngưng tim ngưng thở, tử vong.
• Thể Liệt: Chiếm khoảng 20% trường hợp bệnh dại, dạng này thường bị chẩn đoán nhầm do triệu chứng ít rõ ràng hơn. Người bệnh sẽ có dấu hiệu tê liệt cơ bắp, bắt đầu từ vị trí vết thương. Cơ bắp tê liệt dần dẫn đến hôn mê và cuối cùng là cái chết.

Phát hiện sớm can thiệp kịp thời: Những dấu hiệu bệnh dại ở người xuất hiện sớm nhất

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn đã tiếp xúc với chó, mèo , dơi hoặc bất kỳ động vật hoang dã nào, đặc biệt là nếu bị cắn hoặc cào, rửa vết thương ngay lập tức dưới vòi nước và xà phòng trong 15 phút. Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 45 - 70 độ, cồn i-ốt hoặc povidine... Sau đó đến ngay trung tâm tiêm chủng hoặc bệnh viện tiêm vắc xin hoặc huyết thanh kháng dại tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Bệnh dại gây ra do nhiễm virus dại (Rhabdovirus) thuộc họ Rhabdoviridae, giống Lyssavirus. Virus này lây lan qua nước bọt của động vật bị nhiễm. Động vật bị nhiễm có thể truyền virus bằng cách cắn một động vật khác hoặc cắn người. Trong một số trường hợp hiếm gặp, bệnh dại có thể lây lan khi nước bọt nhiễm bệnh dính vào vết thương hở hoặc qua lớp niêm mạc ở miệng hoặc mắt.

Ổ chứa của virus dại thường là động vật có vú, bất kỳ loài động vật có vú nào cũng có thể mắc bệnh dại, kể cả người; một số loài vật thường là tác nhân truyền bệnh có thể kể đến bao gồm: Dơi, dê, ngựa, trâu, bò, khỉ, gấu trúc, chồn hôi, cáo,…

Ở Việt Nam, động vật mang virus dại phổ biến nhất là chó (96-97%), tiếp đến là mèo, chuột, thỏ,…

Tìm hiểu thêm: Virus dại sống bao lâu ở bên ngoài môi trường?