Dấu hiệu nhận biết nhồi máu cơ tim ở người già

Nhồi máu cơ tim là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người cao tuổi, thường đến bất ngờ và diễn tiến nhanh chóng. Tuy nhiên, không phải lúc nào triệu chứng cũng điển hình như đau ngực dữ dội hay khó thở. Ở người già, dấu hiệu nhồi máu cơ tim đôi khi âm thầm, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường như rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi hay cảm lạnh. Cùng tìm hiểu về các dấu hiệu nhận biết nhồi máu cơ tim ở người già qua bài viết dưới đây.

Nhồi máu cơ tim là gì?

Nhồi máu cơ tim là tình trạng hoại tử một phần cơ tim do thiếu máu cục bộ cấp tính, xảy ra khi một hoặc nhiều nhánh của động mạch vành bị hẹp nặng hoặc tắc nghẽn hoàn toàn. Sự tắc nghẽn này thường do huyết khối hình thành trên nền xơ vữa động mạch, khiến dòng máu không thể tiếp cận được vùng cơ tim tương ứng, làm tế bào cơ tim nhanh chóng bị tổn thương và chết nếu không được tái tưới máu kịp thời.

Nhồi máu cơ tim là biểu hiện nặng của bệnh mạch vành và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong vì bệnh lý tim mạch. Các yếu tố nguy cơ gây nhồi máu cơ tim có thể là do tuổi cao, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá và lối sống. Đặc biệt, tỷ lệ mắc bệnh gia tăng rõ rệt ở nhóm người cao tuổi, do quá trình lão hóa mạch máu và các yếu tố nguy cơ theo thời gian.

Vì sao người cao tuổi dễ mắc bệnh nhồi máu cơ tim?

Người cao tuổi là nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh nhồi máu cơ tim cấp do nhiều yếu tố sinh lý và bệnh lý liên quan đến quá trình lão hóa hệ tim mạch. Cơ tim là một trong những cơ quan hoạt động liên tục, đòi hỏi nguồn cung cấp máu và oxy ổn định thông qua hệ thống động mạch vành. Tuy nhiên, theo thời gian, chức năng và cấu trúc của hệ mạch này dần bị suy giảm.

Sự lão hóa thành mạch đi kèm với hiện tượng xơ vữa động mạch, quá trình tích tụ mảng lipid, cholesterol và tế bào viêm trong lòng mạch máu, khiến lòng mạch hẹp dần và giảm độ đàn hồi. Khi lưu lượng máu đến cơ tim bị hạn chế, nhu cầu oxy không được đáp ứng đầy đủ, dễ dẫn đến tình trạng thiếu máu cơ tim cục bộ và khởi phát cơn nhồi máu.

Ở người cao tuổi, các mảng xơ vữa không chỉ dễ hình thành mà còn có xu hướng không ổn định, dễ nứt vỡ. Khi mảng xơ vữa bị tổn thương, cơ thể phản ứng bằng cách hình thành cục máu đông (huyết khối), từ đó gây tắc hoàn toàn động mạch vành. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu cơ tim cấp gây nguy hiểm tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.

Ngoài ra, người cao tuổi thường có nhiều bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, làm tăng nguy cơ tổn thương mạch vành và đẩy nhanh tiến trình xơ vữa động mạch.

Dấu hiệu nhận biết nhồi máu cơ tim ở người già

Ở người cao tuổi, các biểu hiện của nhồi máu cơ tim có thể không điển hình như ở người trẻ. Việc chẩn đoán sớm có vai trò quan trọng trong điều trị và cải thiện tiên lượng. Dưới đây là các dấu hiệu lâm sàng thường gặp của nhồi máu cơ tim ở người già:

• Đau thắt ngực: Cảm giác đau vùng ngực giữa hoặc bên trái, kiểu đau bóp nghẹt, đè nặng hoặc cảm giác bỏng rát hoặc đè ép vùng ngực, thường kéo dài trên 5 phút và không giảm khi nghỉ ngơi.
• Đau lan: Cơn đau có thể lan lên vai, cổ, hàm, sau lưng hoặc xuống cánh tay – thường là cánh tay trái.
• Khó thở: Cảm giác hụt hơi, thở gấp, đặc biệt khi gắng sức nhẹ hoặc ngay cả lúc nghỉ ngơi.
• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân: Tình trạng mệt kéo dài, không liên quan đến hoạt động thể chất, có thể xuất hiện vài ngày trước cơn nhồi máu.
• Đổ mồ hôi lạnh: Đổ mồ hôi đột ngột dù không vận động mạnh, thường đi kèm cảm giác lo lắng.
• Buồn nôn, nôn: Thường gặp ở người già, dễ nhầm với bệnh lý tiêu hóa thông thường.
• Choáng váng, chóng mặt hoặc ngất: Xuất hiện đột ngột, đôi khi là dấu hiệu duy nhất.
• Tim đập nhanh, hồi hộp hoặc đánh trống ngực: Có thể do rối loạn nhịp tim thứ phát sau tổn thương cơ tim.

Cần lưu ý, nhồi máu cơ tim ở người già đôi khi không có biểu hiện đau ngực rõ ràng, thay vào đó là các dấu hiệu không đặc hiệu như mệt, khó thở hay rối loạn tiêu hóa nhẹ, dễ bị bỏ sót nếu không thăm khám kỹ lưỡng.

Ngoài các yếu tố nguy cơ như tuổi cao, tăng huyết áp hay tiểu đường, mỡ máu cao (rối loạn lipid máu) cũng là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người già. Khi nồng độ cholesterol xấu (LDL) trong máu tăng cao, dễ lắng đọng tại thành mạch, hình thành các mảng xơ vữa động mạch. Theo thời gian, các mảng xơ vữa này có thể gây hẹp hoặc tắc nghẽn hoàn toàn dòng máu nuôi cơ tim, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Do đó, việc kiểm soát mỡ máu bằng chế độ ăn uống hợp lý, tăng cường vận động thể lực, ngưng hút thuốc lá và sử dụng thuốc điều trị nếu cần thiết là những biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa hiệu quả tình trạng nguy hiểm này. 

Việc theo dõi sức khỏe định kỳ và tầm soát bệnh nhồi máu cơ tim ở người già vô cùng quan trọng để giảm thiểu biến chứng nguy hiểm và cải thiện sức khỏe lâu dài.