Hẹp mạch máu não là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Hẹp mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm ngày càng phổ biến, âm thầm đe dọa sức khỏe não bộ, đặc biệt ở người cao tuổi có thể dẫn đến tai biến mạch máu não. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin đầy đủ và chi tiết về căn bệnh này, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Hẹp mạch máu não là gì?

Hẹp mạch máu não là tình trạng mạch máu não bị thu hẹp do tích tụ mảng bám, ảnh hưởng đến lưu lượng máu cung cấp cho não. Mảng bám này được hình thành từ cholesterol, chất béo và các tế bào viêm, khiến mạch hẹp lại, cản trở dòng chảy của máu. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra đột quỵ, vì khi mạch máu bị hẹp, lượng máu và dưỡng chất cung cấp đến các phần não bị giảm đi đáng kể.

Các triệu chứng báo động của bệnh lý hẹp mạch máu não

Hẹp mạch máu não thường không có triệu chứng trong giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ xuất hiện rõ ràng hơn, bao gồm:

• Liệt nửa người và mất khả năng vận động một bên cơ thể.
• Rối loạn ngôn ngữ gây khó khăn trong việc nói, hiểu và viết.
• Mất trí nhớ làm cản trở quá trình ghi nhớ thông tin.
• Hoa mắt chóng mặt dẫn đến mất thăng bằng, nhìn mờ hoặc nhìn thấy ảo ảnh.

Nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến hẹp mạch máu não

Có nhiều yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ mắc hẹp mạch máu não, trong đó bao gồm các nguyên nhân sau:

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là quá trình tích tụ các chất béo, cholesterol và các mảng bám trên thành mạch máu, dẫn đến sự hình thành các mảng xơ cứng và làm giảm lưu lượng máu thông qua mạch máu. Vì vậy người bệnh cần kiểm soát các thức ăn đi vào cơ thể, hạn chế tối đa chất béo không tốt.

Tắc nghẽn khối mạch máu

Các cục máu khối có thể hình thành trong mạch máu não làm tắc nghẽn mạch máu và gây hẹp mạch máu. Gây ra căn bệnh phổ biến như: Viêm mạch máu do tự miễn, viêm mạch máu nhiễm trùng hoặc viêm mạch máu vì các bệnh khác có thể gây viêm và làm hẹp mạch máu.

Nguyên nhân khác

Ngoài ra hẹp mạch máu còn do các nguyên nhân như: Huyết áp cao, hút thuốc lá, tiểu đường, béo phì, hoặc lối sống không lành mạnh có thể dẫn đến tích tụ mảng bám trong mạch máu và góp phần vào hẹp mạch máu não. Một số người có các bệnh lý mạch máu bẩm sinh, chẳng hạn như bướu mạch máu, khiến cho mạch máu dễ bị hẹp hoặc tắc nghẽn.

Phát hiện kịp thời bệnh hẹp mạch máu

Việc chẩn đoán kịp thời là rất quan trọng trong việc điều trị và quản lý các bệnh lý liên quan đến hẹp mạch máu não. Đối với hẹp mạch máu não, việc chẩn đoán sớm giúp người bệnh dễ dàng tìm kiếm các biện pháp can thiệp kịp thời, từ đó giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ.

Một trong số các phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng để đánh giá hẹp mạch máu não bao gồm:

Hình ảnh chẩn đoán

Chẩn đoán bằng các phương pháp như:

• MRI (Cộng hưởng từ hạt nhân): Đây là kỹ thuật hình ảnh có độ nhạy cao, cho phép nhìn rõ hình ảnh của não và các mạch máu.
• CT-scan: Một kỹ thuật hình ảnh khác cũng được sử dụng để xem mạch máu và đánh giá sự hẹp của chúng.
• Angiography: Kỹ thuật này dùng chất đối lưu để tạo hình ảnh chụp X-quang mạch máu, giúp xác định chính xác vị trí và mức độ hẹp của mạch máu.

Kiểm tra chức năng não

Các kiểm tra như điện não đồ (EEG) hoặc kiểm tra chức năng thần kinh có thể được sử dụng để đánh giá tổn thương do hẹp mạch máu gây ra. Bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc phỏng vấn chi tiết để xác định các triệu chứng của bệnh nhân và đánh giá các yếu tố nguy cơ.

Các phương pháp điều trị hẹp mạch máu não hiệu quả

Các phương pháp điều trị hẹp mạch máu não có thể bao gồm các biện pháp dùng thuốc và can thiệp vào phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ và vị trí của hẹp mạch máu. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

Thuốc giảm cholesterol chống đông

Thuốc giảm cholesterol có thể được sử dụng để làm giảm mức độ cholesterol trong máu, giúp ngăn ngừa sự phát triển của mảng bám trong mạch máu. Thuốc chống đông dùng để ngăn ngừa hình thành các cục máu khối trong mạch máu, thuốc này có thể được sử dụng để ngăn ngừa các cục máu khối lớn hơn hoặc điều trị các cục máu khối hiện tại.

Song song với việc dùng thuốc chúng ta cần điều chỉnh chế độ ăn uống để giảm cholesterol và mức độ đường huyết. Thay đổi lối sống lành mạnh để giảm cân và thúc đẩy vận động thể dục thường xuyên

Phẫu thuật hẹp mạch máu não

Phẫu thuật chỉnh hình mạch máu có thể được sử dụng để mở rộng và duy trì lưu lượng máu trong mạch máu hẹp. Can thiệp phẫu thuật mở rộng mạch máu để loại bỏ các cục máu khối hoặc các cục máu bám, hoặc để sửa chữa hẹp mạch máu. Quan trọng là sớm nhận biết và điều trị hẹp mạch máu để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ.

Bí quyết phòng ngừa hẹp mạch máu não

Hẹp mạch máu não là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Áp dụng lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ là chìa khóa để bảo vệ bản thân khỏi căn bệnh này. Hãy ghi nhớ những bí quyết sau:

• Hạn chế đồ ăn giàu cholesterol, chất béo bão hòa và đường. Tăng cường ăn rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu chất xơ. 
• Nếu bạn hút thuốc, cố gắng từ bỏ hoàn toàn và nếu bạn uống rượu hãy giới mức độ hạn sử dụng.
• Vận động thường xuyên thực hiện các hoạt động thể dục đều đặn, ít nhất là 30 phút mỗi ngày. Tập thể dục để giảm cân nếu cần thiết và duy trì cân nặng lý tưởng.
• Kiểm soát huyết áp và đường huyết, điều trị và kiểm soát tốt các bệnh như huyết áp cao, đái tháo đường và bệnh tim mạch. Thực hiện kiểm tra y tế định kỳ để giám sát các chỉ số này.
• Hãy học cách quản lý stress và giảm căng thẳng. 
• Điều quan trọng là thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe liên quan đến hẹp mạch máu não và can thiệp kịp thời.

Hẹp mạch máu não là một bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc như đột quỵ và suy giảm chức năng não bộ. Tuy nhiên, thông qua việc chẩn đoán kịp thời và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như thay đổi lối sống và kiểm tra y tế định kỳ, người bệnh có thể giảm nguy cơ và duy trì sự khỏe mạnh của hệ thống mạch máu não.

Xem thêm: Biểu hiện lâm sàng của tai biến mạch máu não