Tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn? Lý do và ảnh hưởng đến sức khỏe

Huyết áp cao là một trong những tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Một trong những yếu tố quan trọng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này chính là chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ quá nhiều muối. Khi muối được tiêu thụ quá mức, nó có thể gây tác động xấu đến các mạch máu và thận, làm tăng huyết áp, dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch, đột quỵ, hoặc suy thận. Vậy tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn? Hãy cùng tìm hiểu trong phần dưới đây.

Tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn?

Muối, hay natri clorua, chứa khoảng 40% natri - một khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Tuy nhiên, khi tiêu thụ quá nhiều natri, nó làm tăng lượng nước trong máu, khiến thể tích máu tăng và gây áp lực lớn hơn lên thành mạch máu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lượng natri dư thừa làm thận phải làm việc nhiều hơn để thải nước, dẫn đến tăng huyết áp. Ngoài ra, natri còn khiến các mạch máu co lại, cản trở lưu thông máu và làm tăng áp lực lên hệ tuần hoàn.

Một nghiên cứu được công bố trên Journal of Hypertension cho thấy rằng việc giảm 5g muối mỗi ngày (tương đương với khoảng 1 thìa cà phê) có thể làm giảm huyết áp tâm thu khoảng 4-6 mmHg ở những người bị tăng huyết áp. Điều này giải thích tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn, vì muối có thể trực tiếp làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Tiêu thụ quá nhiều muối không chỉ làm tăng huyết áp mà còn là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra các bệnh tim mạch. Huyết áp cao khiến tim phải bơm máu mạnh hơn, làm tăng căng thẳng cho cơ tim và các động mạch. Theo Viện Tim mạch Mỹ (American Heart Association), chế độ ăn nhiều muối có thể làm tổn thương lớp nội mạc của động mạch, dẫn đến xơ vữa động mạch và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim. WHO khuyến nghị rằng việc giảm tiêu thụ muối xuống dưới 5g mỗi ngày có thể giảm 23% nguy cơ đột quỵ và 17% nguy cơ bệnh tim mạch.

Các nghiên cứu và số liệu thống kê về tác động của muối đối với huyết áp

Huyết áp cao ảnh hưởng đến hơn 1,4 tỷ người trên toàn cầu, theo số liệu từ WHO. Một trong những nguyên nhân chính là tiêu thụ muối quá mức. Viện Tim mạch Mỹ chỉ ra rằng hơn 75% lượng natri trong chế độ ăn hàng ngày đến từ thực phẩm chế biến sẵn (như xúc xích, đồ hộp, bánh quy) và đồ ăn nhanh. Một nghiên cứu trên The Lancet cho thấy cứ thêm 1000 mg natri tiêu thụ mỗi ngày, huyết áp tâm thu có thể tăng trung bình 1,6 mmHg ở người lớn. Đối với những người đã bị huyết áp cao, mức tăng này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ biến chứng.

Theo Viện Sức khỏe Quốc gia (NIH), huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ, với nguy cơ tăng gấp 4 lần ở những người có huyết áp trên 140/90 mmHg. Một nghiên cứu khác từ British Medical Journal chỉ ra rằng việc giảm tiêu thụ muối xuống mức khuyến nghị có thể ngăn ngừa khoảng 1,65 triệu ca tử vong do bệnh tim mạch mỗi năm trên toàn cầu. Những con số này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hạn chế muối trong chế độ ăn, đặc biệt ở những người bị huyết áp cao.

Những hậu quả khi ăn mặn đối với người có huyết áp cao

Tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn? Dưới đây là một số tác hại của việc ăn mặn đối với những người bị huyết áp cao:

Tăng nguy cơ mắc bệnh thận

Chế độ ăn mặn gây áp lực lớn lên thận, cơ quan chịu trách nhiệm điều hòa lượng nước và muối trong cơ thể. Khi lượng natri quá cao, thận phải làm việc quá tải để bài tiết, dẫn đến tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận. Theo Hội Thận học Mỹ, huyết áp cao kết hợp với chế độ ăn nhiều muối là nguyên nhân chính gây ra bệnh thận mạn tính. Trong trường hợp nặng, tình trạng này có thể tiến triển thành suy thận, đòi hỏi chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận. Vì vậy, tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn? Vì muối có thể đẩy nhanh quá trình suy giảm chức năng thận.

Tăng nguy cơ đột quỵ

Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ, và muối làm trầm trọng thêm vấn đề này. Khi huyết áp tăng, áp lực lên các mạch máu trong não tăng cao, có thể gây vỡ mạch máu hoặc hình thành cục máu đông, dẫn đến đột quỵ. Theo một nghiên cứu trên Stroke (tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ), giảm 3g muối mỗi ngày có thể giảm 13% nguy cơ đột quỵ ở những người bị tăng huyết áp. Điều này cho thấy việc hạn chế muối là một biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe não bộ.

Các biện pháp kiểm soát lượng muối trong chế độ ăn

Để kiểm soát lượng muối trong chế độ ăn, bạn cần thực hiện một số điều sau:

Lựa chọn thực phẩm ít muối

Để giảm lượng muối, người bị huyết áp cao nên ưu tiên thực phẩm tươi sống như rau xanh (cải bó xôi, bông cải xanh), trái cây (chuối, táo), và các loại ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch). Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn như mì gói, thịt xông khói, hoặc đồ ăn nhanh, vì chúng chứa hàm lượng natri rất cao. Khi mua thực phẩm đóng gói, hãy kiểm tra nhãn dinh dưỡng và chọn sản phẩm có hàm lượng natri dưới 140 mg mỗi khẩu phần.

Thay đổi thói quen nấu ăn

Khi nấu ăn, hãy giảm lượng muối bằng cách sử dụng các gia vị tự nhiên như tỏi, hành, gừng, hoặc các loại thảo mộc (húng quế, oregano). Tránh sử dụng bột nêm, nước mắm, hoặc các loại sốt có hàm lượng muối cao. Theo khuyến nghị của WHO, người trưởng thành nên tiêu thụ dưới 5g muối mỗi ngày (khoảng 1 thìa cà phê). Người bị huyết áp cao cần giảm xuống mức thấp hơn, lý tưởng là 3-4g mỗi ngày, tùy theo chỉ định của bác sĩ.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Người bị huyết áp cao cần kiểm tra huyết áp thường xuyên và tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn uống. Xét nghiệm máu có thể giúp đánh giá chức năng thận và mức độ ảnh hưởng của muối đến cơ thể. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ huyết áp hoặc đề xuất các biện pháp can thiệp khác để kiểm soát tình trạng.

Như vậy, tại sao huyết áp cao không nên ăn mặn? Việc ăn mặn là một yếu tố quan trọng làm tăng huyết áp, và những người bị huyết áp cao cần phải hạn chế muối trong chế độ ăn uống để bảo vệ sức khỏe. Chế độ ăn ít muối không chỉ giúp duy trì huyết áp ổn định mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như bệnh tim mạch, đột quỵ, và suy thận. Để có một sức khỏe tốt, người bị huyết áp cao nên ưu tiên thực phẩm tươi sống, hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, và luôn theo dõi lượng muối tiêu thụ hàng ngày. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xây dựng chế độ ăn uống phù hợp và duy trì lối sống lành mạnh.